DSC_0016

Rzeźby lodowe

Miasteczko Saint-Côme, byłoby jednym z wielu dziesiątek podobnych i nie wyróżniających się miasteczek w całej prowincji More »

_DSC0042

Indiańskie Lato

Wyjątkowo ciepła temperatura w ciągu października wystarczyła, by wszyscy zaczęli mówić o Indiańskim Lecie. Czym rzeczywiście More »

huitre

Boso ale w ostrygach

Od wieków ostrygi są wyszukanym daniem smakoszy dobrej kuchni oraz romantyków. Ostryga od czasów antycznych uchodzi More »

ville-msh1

Góra Świętego Hilarego w kolorze dojrzałej dyni

Góra Św. Hilarego ( fr: Mont St-Hilaire) jest jedną z 8 gór (a raczej wzgórz ze More »

24pazdziernika2016Wojcik1

Henryk Wójcik (1947-2018)

Polonia montrealska pożegnała Henryka Wójcika w piątek 07 grudnia 2018 na uroczystej mszy pogrzebowej w kościele More »

Domestic_Goose

Milczenie Gęsi

Wraz z nastaniem pierwszych chłodów w Kanadzie oczy i uwaga konsumentów jest w wielkiej mierze skupiona More »

rok-ireny-sendlerowej-logo

2018 rok Sendlerowej

Uchwała Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 8 czerwca 2017 r.w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Ireny More »

Parc-Oméga1

Mega przygoda w parku Omega

Park Omega znajduje się w miejscowości Montebello w połowie drogi między Gatineau i Montrealem. Został założony More »

homer-simpson-krzyk-munch

Bliskie spotkanie ze służbą zdrowia.Nowela

Nie tak bardzo dawno temu w wielkiej światowej metropolii na kontynencie północno-amerykanskim w nowoczesnym państwie Kanadzie, More »

Flower-for-mother

Dzień Matki

Dzień Matki obchodzony jest w ponad 40 krajach na świecie. W Polsce mamy świętują 26 maja, More »

DSC_0307

Christo Stefanoff- zapomniany mistrz światła i koloru

W kanadyjskiej prowincji Quebek, znajduje się miasteczko Val David otoczone malowniczymi Górami Laurentyńskimi. W miasteczku tym More »

2970793045_55ef312ed8

Ta Karczma Wilno się nazywa

Rzecz o pierwszych osadnikach polskich w Kanadzie. W kanadyjskich archiwach jako pierwszy Polak imigrant z polski More »

Capture d’écran 2018-04-01 à 20.00.04

Rezurekcja w Parafii Św. Krzyża w Montrealu

W Montrealu oprócz czterech polskich parafii katolickich, zarządzanych przez Franciszkanów jest jeszcze jedna polska parafia należąca More »

Capture d’écran 2018-03-25 à 12.47.16

Wielkanoc w Domu Seniora

W sobotę 24 marca 2018 uczniowie z montrealskiego Szkolnego Punktu Konsultacyjnego przy Konsulacie RP w Montrealu More »

DSC_4819

Gęsie pipki i długi lot do punktu lęgu

Jak się mają gęsie pipki do długiego gęsiego lotu ? A jak się ma piernik do More »

embleme-insecte-montreal

Montrealski admirał

Entomologicznym emblematem prowincji Quebek  jest motyl admirał. W 1998 roku, Quebeckie Stowarzyszenie Entomologów zorganizowało publiczne głosowanie More »

Capture d’écran 2018-03-20 à 15.21.11

XVII Konkurs Recytatorski w Montrealu

W robotę 17 marca 2018 r. odbył  się XVII Konkurs recytatorski w Montrealu. W konkursie brały More »

herb templariuszy

Sekret Templariuszy

Krucjata albigeńska, jaką zorganizował przeciwko heretykom Kościół Katolicki w XIII wieku, zniszczyła doszczętnie społeczność Katarów, dzięki More »

Capture d’écran 2018-03-14 à 17.54.19

IV Edycja Festiwalu Stella Musica

Katarzyna Musiał jest współzałożycielką i dyrektorem Festivalu Stella Musica, promującego kobiety w muzyce. Inauguracyjny koncert odbył More »

800px-August_Franz_Globensky_by_Roy-Audy

Saga rodu Globenskich

August France (Franz) Globensky, Globenski, Glanbenkind, Glaubenskindt, właśc. August Franciszek Głąbiński (ur. 1 stycznia 1754 pod More »

Bez-nazwy-2

Błękitna Armia Generała Hallera

Armia Polska we Francji zwana Armią Błękitną (od koloru mundurów) powstała w czasie I wojny światowej z inicjatywy More »

DSC_4568

Polowanie na jelenia wirginijskiego, czyli jak skrócić zimę w Montrealu

Jest z pewnością wiele osób nie tylko w Montrealu, którym dokuczają niedogodności kanadyjskiej zimy. Istnieje jednak More »

CD-corps-diplomatique

Konsulat Generalny RP w Montrealu-krótki zarys historyczny

Konsulat Generalny w Montrealu jest jednym z trzech pierwszych przedstawicielstw dyplomatycznych powołanych przez rząd polski na More »

Capture d’écran 2018-03-07 à 08.47.09

Spotkania Podróżnicze: Krzysztof Tumanowicz

We wtorek, 06 marca w sali recepcyjnej Konsulatu Generalnego w Montrealu odbyło się 135 Spotkanie Podróżnicze. More »

Capture d’écran 2018-02-24 à 09.30.00

Polsko Kanadyjskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy w Montrealu

Polsko-Kanadyjskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy w Montrealu ( PKTWP) powstało w 1934 roku jako nieformalna grupa. Towarzystwo More »

poutine 2

Pudding Kebecki,czyli gastronomiczna masakra

Poutine jest bardzo popularnym daniem kebeckim. Jest to bardzo prosta potrawa złożona generalnie z trzech składników;frytki,świeże kawałki More »

original.1836

Sir Casimir-rzecz o gubernatorze pułkowniku jej królewskiej mości

Przy okazji 205 rocznicy urodzin przypominamy sylwetkę Kazimierza Gzowskiego (1813 Petersburg-1898 Toronto),najsłynniejszego Kanadyjczyka polskiego pochodzenia – More »

Syrop-klonowy

Kanada miodem płynąca

Syrop klonowy powstaje z soku klonowego. Pierwotnie zbierany przez Indian, dziś stanowi istotny element kanadyjskiego przemysłu More »

Capture d’écran 2018-02-22 à 12.57.23

Nowy Konsul Generalny RP w Montrealu, Dariusz Wiśniewski

Dariusz Wiśniewski jest związany z Ministerstwem Spraw Zagranicznych od roku 1994.  Pracę swą rozpoczął w Departamencie More »

24 marzec 2015

Chronologia sprzedaży budynków Konsulatu Generalnego w Montrealu

20 lutego 2018 roku, środowisko polonijne w Montrealu zostało poinformowane bardzo lapidarną wiadomością rozesłaną do polonijnych More »

Category Archives: Reportaż

Magnifique Paris….

0f7651c88da0734692a72210.L

Czy jest jakis przepis na to miasto?

Może tak… szary bruk Montmartre’u należy nasycić czerwienią Moulin Rouge, dodać garść świateł Champs Elysées i wieży Eiffla. Uzupełnić paryskimi dźwiękami, bo dźwieki są najważniejsze, a więc trochę kawiarnianego gwaru, stukot obcasów wytwornych paryżanek, dostojny dźwięk dzwonów Katedry Notre Dame i szczyptę akordeonu z piosenek Edith Piaf. Wszystko to, należy przyprawić tesknotą zawartą w poezji Jacquesa Brela i niepowtarzalnym nastrojem piosenek Charlesa Aznavoura. Gotowe? Chyba jednak nie. Na Paryż nie ma dobrego przepisu. Tu trzeba po prostu być.

1960941_726340420737056_7446905584688695661_o 10631148_726336530737445_7212721103485496622_o

Tydzień, nawet miesiąc spędzony w Paryżu nie wystarczy, by powiedzieć: znam to miasto, niczym mnie nie zaskoczy. Bo ono zaskakuje zawsze. Choć symetryczne, promieniste i uporządkowane – a jednak nieprzewidywalne. Dwieście lat temu pewien urbanista wpadł na pomysł, by Paryż przebudować. Tak, żeby nie mogła tu już stanąć żadna barykada. Wyburzono całe dzielnice, ulice poszerzono. A mimo to Paryż zachował duszę, ciało i wszystkie swoje tajemnice. Jest trochę niepokojący, a przy tym pociągający. Każdy, kto był choć raz w Paryżu, wie o czym mówię.

1888883_726345477403217_8947193906278987519_o 1956911_726355337402231_3240586380701539784_o 1982250_726346234069808_4811993758549137703_n 10375507_726343204070111_7286773547856365921_n
A jeśli ktoś wybiera się po raz pierwszy niech zapomni o tym, co przeczytał
w przewodnikach. Nie radzę wyznaczać sobie tras z obowiązkowymi punktami programu: Wieża Eiffla, Louvre, Centrum Pompidou. To zawsze zdąży się zobaczyć. Najpierw trzeba zanurzć się w miasto. Poznawać je na swój sposób, warto pospacerować bocznymi uliczkami, pozaglądać do klatek schodowych, odkryć ogrody za murami, posiedzieć w kawiarniach. Tylko tak można dotknąć tego wyjątkowego miasta, poczuć jego aurę i powietrze.
To, o którym pisał Wictor Hugo, że nim oddycha dusza.

1053062_726353214069110_3248055804946662003_o 1973887_726342320736866_7022872346302430510_o 10592802_726341057403659_5039502475490153783_n 10668686_726344437403321_8324891960126712302_o 10679689_726345087403256_4619001074144855388_o 10700194_726340864070345_3599901707446955700_o

Gdy przylatuję do Paryża wczesnym rankiem nie odpoczywam po całonocnej podróży, bo nie mogę doczekać się by wyruszyć w miasto.
Zazwyczaj witam się z nim na wzgórzu Montmartre. Można tam dojechać metrem albo kolejką turystyczną, ale ja wolę iść pieszo. Od hotelu, gdzie zwykle zatrzymuję się, to tylko kilka przecznic. Wspinam się zakrętami uliczki Lepic, mijam bar „Pod dwoma wiatrakami”, w którym kręcono „Amelię”. Czy ktoś pamięta ten film? Tuż po świcie Montmartre. jest jeszcze pusty i senny.10258191_726345337403231_5284913922708916168_n
Na górze śnieżnobiała Bazylika Sacré Coeur odbija słońce, a ja, mrużąc oczy, spoglądam w dół. Stokroć wolę ten widok niż panoramę z Wieży Eiffla. Dwa kroki od bazyliki jest Place du Tertre. Powoli zapełnia się ludźmi. Kelnerzy rozstawiają krzesła, sklepikarze towary: pocztówki, pamiątki różnego sortu. Siadam przy kawiarnianym stoliku, twarzą do ulicy i przechodniów – tak jak mają w zwyczaju paryżanie. Obserwuję. Turystów jeszcze niewielu, ale przychodzą już malarze. Stawiają sztalugi, parasole i swoje prace: głównie portrety robione na zamówienie, dla pieniędzy, ale i trochę dla zabawy. Jakoś mnie nie razi, że to czysta komercja. Może dlatego, że wciąż czuje się tu ducha paryskiej bohemy. A może to sprawka Toulouse-Lautreca, który po pijaku odgrażał się, że będzie na Montmartre wracał i po śmierci.

10686952_726344934069938_8707037900470432738_n

10688206_726340637403701_5331538975841335464_o

Piję kawę, kruszę croissanta. Francuskie śniadanie: rogalik lub bagietka z masłem i dżemem w Paryżu smakuje najlepiej. Podobnie jak kawa serwowana do stolika wystawionego na ulicę. Kawa pod chmurką kosztuje znacznie więcej niż ta sama podana w kawiarni albo przy bufecie. Taki jest Paryż. Napój bogów serwowany przy stoliku ustawionym na chodniku i swieżutki croisant to czysta poezja.
Z Placu Tertre niedaleko do innego placu – tego, którego nazwę każdy Polak natychmiast skojarzy z kasztanami i….z serialem telewizyjnym „Stawka większa niż życie”. Hasło: „Najlepsze kasztany są na Placu Pigalle” Odzew: “Zuzanna lubi je tylko jesienią”. I jeszcze odpowiedz. „Przesyła Ci swieżą partię”. Czy istotnie kasztany na Placu Pigalle są najlepsze? No cóż. Nigdy nie widziałam tam żadnego straganu. Za to stoiska z gorącym przysmakiem w charakterystycznych papierowych torebkach można spotkać w wielu miejscach miasta. Mnie, podobnie jak Zuzannie, kasztany najlepiej smakują jesienią, ale ponoć zimą są smaczniejsze, bo świetnie rozgrzewają….:-)))

Po sąsiedzku Placu Pigalle mieści się sławny Moulin Rouge. Kabaret nie ma już świetności dawnej rewii, ale ciągle szerokim strumieniem leje się tu szampan i pracują najładniejsze dziewczyny w Europie. I można zobaczyć spektakl ten sam od ponad stu lat: „La Nouvelle révue Féerie” – show z udziałem kilkudziesięciu tancerek i tancerzy. Zostawmy jednak klimat bohemy, malarzy, kabaretowych tancerek i bukinistów.

10655412_726342087403556_3385864825117521568_o 10708513_726342697403495_294729740347111755_o

1973887_726342320736866_7022872346302430510_o
Nie można będąc w Paryżu, nie wybrać się do Louvru… Wszyscy wiedzą, że Louvre jest największym muzeum sztuki na świecie, ale mało kto wie, że gdyby nie Florian Trawiński, zostałyby po nim tylko zgliszcza. W 1871 roku miał miejsce rewolucyjny zryw ludności Paryża, która za cel postawiła sobie gruntową przebudowę ustoju Francji. W Komunie Paryskiej brało udział również wielu Polaków, z czego najczęściej przywołuje się postać Jarosława Dąbrowskiego. Często zapomina się o powołanym przez władze rewolucyjne na stanowisko kierownika resortu kultury i sztuki Florianie Trawińskim. A to on, na przekór rozkazom wydanym przez swoich zwierzchników, zamienił beczki z naftą na beczki z wodą, chroniąc w ten sposób Louvre przed całkowitym spaleniem. Po stłumieniu Komuny Paryskiej, Polak w przeciwieństwie do większości rewolucjonistów, którzy trafili do więzień lub zostali skazani na karę śmierci, dzięki swojemu czynowi zdobył wielki szacunek i uznanie. W ramach podziękowania został powołany na stanowisko dyrektora Louvre, które pełnił przez wiele lat.

Wiosną odwiedzam obowiązkowo Ogrody Tuileries, które rozpościerają się na zachód od Louvru. Mówią o nich zielony salon Paryża. A z największego muzeum świata do zielonego salonu tylko kilka kroków. Wychodząc z parku trafiam na majestatyczny Plac de la Concorde. Niegdyś scena krwawych egzekucji, teraz miejsce spotkań turystów i jeden z punków arientacyjnych. Środek tego przestrzennego, brukowanego placu wyznacza gigantyczny obelisk z różowego granitu sprzed 3 tysięcy 300 lat (sprowadzony ze światyni Ramzesa w Luksorze), a w jego czterech narożnikach stoi osiem posągów kobiet, symbolizujących główne miasta Francji.

1234201_726350380736060_7884675892172236183_n 10415703_726347704069661_4627008238604893770_n 10629794_726352520735846_181224002402124769_n

Z Place de la Concorde już niedaleko (kilka przecznic) do muzeum Rodina, zgodnie z nazwą poświęcone temu wybitnemu rzeźbiarzowi. Mam do tego miejsca szczególny sentyment. Piękny pałac pełen rzeźb stoi w ogromnym, cienistym parku. To świątynia rzeźby. Przechadzając się alejkami ogrodu przypominam sobie sceny z filmu o Auguste Rodinie. Ten z Gerardem Depardieu i Isabelle Adjani, która grała Camille Claudel, uczennicę, modelkę i kochankę Rodina. Postać niezwykła i tragiczna. Była mu wierna do obłędu, ale on nigdy nie zgodził się, by była w jego życiu jedyną. Chciała mu dać dziecko, ale została zmuszona do aborcji. Opowiadała swoją rozpacz w kamieniu i w brązie – genialnie! W paryskim światku mówiło się potem, że mistrz wzorował się na jej pracach. A nawet, że to Camille była prawdziwą autorką niektórych dzieł Rodina. Swego czasu spotykali się potajemnie w „Cygańskiej zagrodzie” przy bulwarze d’Italie. Co ciekawe, kiedyś bywał tam też Alfred de Musset z George Sand, nim jeszcze poznała Chopina.

10371455_726352204069211_7534086287580637422_n 10628046_726350490736049_6997999048064251414_n

Paryż to dwadzieścia odrębnych dzielnic. Każda ma swój charakter i klimat. By zobaczyć jak najwięcej, najlepiej jeździć metrem. Sieć podziemnej kolei jest imponująca i tak gęsta, jak w żadnym innym mieście europejskim. Lecz wielkość i rozmach miasta ponoć najlepiej docenić ze statku pływającego po Sekwanie. Ale ja od pływania barką wolę wędrować legendarnymi nadrzecznymi bulwarami.10668933_726341647403600_4233202299287018986_o

Gdy jestem w Paryżu w maju, idę na spacer nad romantyczny kanał Świętego Marcina, który wije się wśród drzew, spięty malowniczymi mostami. Kwitnące szpalery kasztanowców płoną jak pochodnie. A ja przyglądam się statkom czekającym na otwarcie śluzy. Nikt się nie spieszy, spokojna rzeka przekonuje, że na wszystko jest czas…

10689478_726341510736947_182287615979962988_n

Ah Paris…. Magnifique…. Au revoir….. :)

Autor: Bożena Szara

Fot: Bożena Szara

Puste miejsce przy fortepianie…

Capture d’écran 2014-09-09 à 19.32.54

Świętej Pamięci Jana Jarczyka, najbliższa rodzina, przyjaciele, wielbiciele i znajomi, zebrali się w polskiej parafii Św. Antonina w Montrealu, aby mu oddać  hołd ostateczny i się z nim pożegnać na początku września tego roku, dokładnie miesiąc po jego przejściu na tamtą stronę tęczy. Msza żałobna celebrowana przez OFC Dariusza Szurko, była uroczystością samą w sobie, była koncertem, była hymnem i pochwałą życia.. Zaskoczeni przyjaciele,nagłym odejściem polskiego jazzmana wyrazili swój ból po stracie wzruszającymi słowami oraz muzyką dedykowaną  nieodżałowanemu Jarczykowi…

Pani redaktor montrealskiego radia Jedynka, Bożena Szara odczytała ten właśnie list zaadresowany do Jana Jarczyka:

Drogi Jasiu,

Odszedłeś tak nagle. Nikt z nas nie wiedział o Twojej chorobie i wiadomość o Twojej śmierci głeboko nami wstrząsnęła.

Do tej pory, a minął już ponad miesiąc od dnia Twojego odejścia w smugę ciania, trudno nam pogodzić się z myślą, że nie ma Ciebie wśród nas, że już nie posłuchamy Twoich kompozycji, Twojej muzyki, i że…… ktoś inny zasiądzie przy fortepianie podczas Zaduszek Jazzowych – koncertów, których byłeś pomysłodawcą i współwykonawcą.

empty chair2

Będzie nam Ciebie brakowało, Twojej muzyki, spotkań z Tobą, będzie brakowało nam Twojego serdecznego śmiechu, żartów, anegdotek, barwnych opowieści z Twojej bogatej artystycznej przeszłości.

Zostajesz w naszych wspomnieniach na zawsze nie tylko jako niezwykle uzdolniony muzyk i kompozytor dzielący się swoim talentem z tak wieloma ludźmi, ale również jako przyjaciel: ciepły, serdeczny, uśmiechnięty, o ogromnym poczuciu humoru.

Nie zapomnimy również Twojego zaangażowania w działalność naszych fundacji. Twoja muzyka uświetniła niejedno wydarzenie zorganizowane przez Fundację Liliany Komorowskiej dla Sztuki i Fundację im. Wiesława Dymnego.

Piano

Żegnamy Cię z bólem. Po Twoim odejściu zostanie puste miejsce przy fortepianie i w naszych sercach. Twoja muzyka będzie nam towarzyszyć przez długie lata, przypominając nam Ciebie. Jedyne pocieszenie dla nas, to to, że jesteś już w lepszym świecie…

Rainbow

podpisano…

- Liliana Komorowska – prezes Fundacji Liliany Komorowskiej dla Sztuki

-  Janusz Mazur –  prezes Fundacji im. Wiesława Dymnego

- Barbara Seguin – prezes La Corporation Quebec-Pologne pour les Arts

- Jolanta Duniewicz – prezes Kanadyjskiej Fundacji Dziedzictwa Polsko-Żydowskiego

- Bożena Szara – producent polsko-języcznej audycji w Radio CFMB-1280AM

_DSC0003 Ojciec franciszkanin, Dariusz Szurko_DSC0007Pani redaktor polskiej stacji radiowej, Bożena Szara
_DSC0011 Martyna Bańczyk,utalentowana polska śpiewaczka operowa.,wykonała dzieło Wojciecha Kilara “Dziewiąte Wrota” z mistrzowskim wręcz zacięciem. W tle akompaniatorka,Hanna Moszczyńska_DSC0016

Liliana Komorowska, polska gwiazda filmowa, mieszkająca w Montrealu, wieloletnia przyjaciółka zmarłego jazzmana oraz prezes Fundacji  Liliany Komorowskiej dla Sztuki

_DSC0009

Jan Jarczyk 1947-2014

Kronika Montrealska pozostaje na stanowisku, że Jarczyk przechodząc na tamtą stronę tęczy, żadnej pustki po sobie nie pozostawił. On po prostu wypełnił ją swoją muzyką…

Fot: Zbigniew Wasilewski

Grafika: materiały prasowe

 

Jan Jarczyk 1947 – 2014

jan-jarczyk-6290

Polonijne środowisko w Montrealu przyjęło z ogromnym zaskoczeniem na początku sierpnia tego roku nagłą śmierć wybitnego polskiego jazzmana Jana Jarczyka. W czwartek 04 września 2014 roku odbędzie się  uroczysta Msza żałobna w intencji naszego znanego i cenionego artysty. Fundacja Kulturalna im. Wiesława Dymnego, Fundacja Liliany Komorowskiej dla Sztuki,
Corporation Quebec–Pologne Pour les Arts oraz przyjaciele, zapraszają na Mszę Swiętą Żałobną w intencji zmarłego w dniu 3 sierpnia 2014 Jana Jarczyka,  która odbędzie się w czwartek, 4-go września o godz.19.00 w kościele parafii Św. Antonina, 5391 Snowdon. Po Mszy odbędzie się koncert poświęcony pamięci zmarłego

Jan Jarczyk, polski pianista i kompozytor, mieszkał w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Od 1977 roku w Bostonie, pracował z wieloma muzykami a w latach 1980/85, uczył w Berklee College of Music jako profesor harmonii i kompozycji. Przez lata stworzył  utwory na instrumenty solowe, komponował dla zespołów muzycznych a także dla orkiestry symfonicznej. Jego muzyka była wykonywana w Bostonie, Waszyngtonie, Chicago, Minneapolis, Montrealu, Mainz, Rzymie, Londynie i Polsce. Montreal staje się jego stałą siedzibą od 1985 roku. Nagrał ponad siedem płyt jako lider, pianista, aranżer i kompozytor, którego dzieło “Things to look for” (1996), była nominowana do Feliksa. Jan Jarczyk komponował muzykę dla Studia Jazz Polskiego Radia pod dyr. Jana Ptaszyna Wróblewskiego.  Komponował  także dla teatru i pracował przy wielu nagraniach CD jako członek różnych polskich zespołów jazzowych  (1970/76). Przyznano mu Grand Prix Konkursu Jazz Piano Improvisation w Lyon, Francja (1974) i wyróżnienie za najlepszą kompozycję jazzową na Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym w Montrealu (1999). Nominowany do nagrody Grammy w 2011 roku. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi RP.

Jan Jarczyk grał na scenach muzyczych w Polsce, Niemczech, Czechach, na Węgrzech, w Austrii, Francji, krajach Beneluksu, Skandynawii, USA, Kanadzie, Hiszpanii, Kuwejcie i Japonii. Ponadto współpracował z takimi muzykami jak: Zbiggy Seifert, Tomasz Stańko, Zbigniew Namysłowski, Leszek Żądło, Janusz Stefański, Andrzej Olejniczak, Darek Oleszkiewicz, Phil Wilson, Greg Hopkins, Tim Hagans, Donny McCaslin, George Garzone, Aaron Scott, Pat LaBarbera, Jan De Haas, Jean-Pierre Zanella, Michel Donato, Kevin Dean, Neil Sveinson, Andre Biały, Dave Laing, Rémi Bolduc, Denny Christianson, Jean-Pierre Zanella e-Charito.

Żródło:gmmq.com

Fot:camuz.ca

Montrealczycy od A do Z – Lee

china_glossy_round_icon_640

Lee Uang urodził się pod szczęśliwą gwiazdą. Ojciec Lee był urzędnikiem w ministerstwie w Pekinie, matka i starsza siostra pracowały w fabryce włókienniczej, domem zajmowała sie babka. Mały Lee wyrastał wśród kuchennych obrządków i domowej krzątaniny, wtulony w ciepły domowy kąt i opiekuncze ramiona babki. Od urodzenia był oczkiem w głowie ojca i obiektem wiecznej troski matki, która dostrzegała jego nieśmiałość i wyjątkową wrażliwość.

Juz w szkole podstawowej, nauczyciele zwrócili uwagę na zdolności plastyczne Lee i od tamtego czasu jego losy wydawały się być przesądzone. Cała rodzina wspierała małego Lee, któremu dodatkowe lekcje z rysunku i kaligrafii wypełniały każdą wolną godzinę dnia.

“Dzieci nie powinny tracić czasu na zabawę,” mawiał ojciec.“ Każdą wolną chwilę trzeba poświęcać na naukę, tylko tak można do czegoś w życiu dojść.”

Ojca Lee rozpierała duma z powodu talentu syna, a sam Lee nabrał przekonania że za wytrwałą naukę spotka go nagroda. Toteż nie zdziwił się gdy na ostatnim roku Akademii otrzymał propozycję  kontynuacji nauki w Kanadzie.

Wśród znajomych w Pekinie, Lee został bohaterem i jako takiego przyjęła go chińska społeczność w Montrealu z ktorej to pochodził jego sponsor. Tylko wiecznie zatroskana matka Lee była pełna obaw o jego los.

China-dragon ChineseDragon

„ Przyjechałem do Montrealu latem,” wspominal Lee. „ W czasie gdy gwiazdy na niebie są najbardziej widoczne. Każdej nocy wypatrywałem swojej gwiazdy, ale nieboskłon byl tu inny. Powoli uczyłem się tracić czas. Dużo chodziłem pieszo. Podobały mi się montrealskie kolorowe ulice i styl miasta, tylko tutejszej sztuki  nie mogłem zrozumieć. W czasie studiów w Pekinie miesiącami pracowałem nad techniką. Mój profesor potrafił dostrzec każdy niewłaściwy ruch pędzla, każdą zbędną kreskę. Tutaj mało ceniono te umiejętności. Powoli traciłem zapał do dalszych studiów.  W koncu opuściłem szkołę, a mój sponsor opuścił mnie,” Lee uśmiechnął się ale oczy mu poszarzały.

post-116-0-51774000-1389460888

“ Zaszyłem się w moim domowym kącie. Bywały dni kiedy miałem zupełnie dobry nastrój. Malowałem wtedy ludzi których widziałem przez okno, ale moje obrazy nie sprzedawały się. Przestawiłem się na martwą naturę. Taką z mlekiem w szklance, albo z chlebem przekrojonym nożem…”

Lee spojrzał na niewielki obraz nad łóżkiem.

IMG_3286

“Ze wszystkich moich malowideł z tamtych czasów został mi ten jeden,” podkreślił z dumą.

Obraz przedstawiał łaciatą krowe stojącą na maleńkim skrawku trawnika otoczonego burymi ruinami miasta. Sprawiał przygnębiające wrażenie „ To mój ostatni,” pospieszył z wyjaśnieniem Lee. „Wszystkie inne oddałem właścicielowi lokum, bo nie miałem pieniędzy na czynsz. Poźniej też nie miałem…ani pieniędzy, ani obrazów, ani farb. Właściciel powiedział że mnie wyrzuci na ulicę. Mój strach miał wtedy wielkie oczy,” Lee starał się zażartować.

photodune-222069-sequence-of-hip-hop-dancer-showing-his-crazy-dancing-skills-m

„Kiedys, znajoma podarowała mi trochę farb i poprosiła o namalowanie obrazu “ z uczuciem” więc …namalowałem  ten strach w oczach,” przekornie uniół głowę i zamilkł w oczekiwaniu na komentarz. Przez moment zapanowała cisza.

centaure-lb-nboutros-12_0

“Pewnego dnia zbudziłem się z myślą, że juz czas odnaleźć moją szczęśliwą gwiazdę. Nagłe poczucie że stanąłem u progu ostatecznego rozwiązania mojej sytuacji dodało mi energii. Już wcześniej nabrałem przekonania że źle zrozumiałem  cel mojej podróży, to nie tu, na ziemi czekało na mnie szczęście, tylko tam, wśród gwiazd… Tego dnia planowanie mojej podróży do gwiazd przerwało pukanie do drzwi. Byłem pewien że to właściciel mieszkania więc zacząłem  krzyczeć o moim planie…” żachnął się.

7196845

DSC00577“ A to był listonosz. Nie myślę już o tym co by było, gdyby się wtedy nie pojawił, bo od tamtego czasu dużo się zmieniło. Powiedzieli mi że muszę się leczyć. Poznałem ludzi którzy myślą inaczej i czują więcej. To od nich nauczyłem się innego spojrzenia na siebie i na życie. Świat wydaje mi się teraz ciekawszy. Poznalem jeszcze jeden jego wymiar… Po latach przerwy odnowiłem kontakt z siostrą. Nie planuję powrotu do Chin. Poznałem siebie, nie jestem taki jak dawniej,” Lee wykonał mimowolny ruch ręką jak gdyby starał się odpędzić natrętną muchę. “Wiekszość dni spędzam w montrealskim Old Port. Każdego miesiąca wykupuję tam od miasta specjalne miejsce. Maluję kolorowe ulice albo portrety ciekawskich turystów. O dziwo sprzedają się. Myślę, że już niebawem bedzie mnie stać na moje własne, małe studio, jak przystało na kogoś kto urodził się pod szczęśliwą gwiazdą.”

Autor: Elżbieta Uher

Szkic ołówkiem: Elżbieta Uher

Montrealczycy od A do Z – Karim

palestinian_territory_round_icon_640

Zatrzymał przy oknie, lekko pochylony, oparł rękę na chłodnym, kamiennym parapecie i spojrzał na małą wnękę w głębi korytarza. Przez chwilę przyglądał się jej w zamyśleniu, jak kot poszukujący schronienia w deszczowy dzień. W korytarzu panował półmrok. Przez zakurzoną szybę okna przezierały pojedyńcze promienie słońca. W otoczeniu żółto-szarej mgiełki porannego światła, drobna, nieruchoma sylwetka Karima nabrała odcienia stali. Panująca wokół cisza sprzyjała zadumie.  Dopiero na dźwięk kroków , Karim odwrócił się, a na jego twarzy zajaśniał uśmiech.

„Oh…to ty, zadumałem się trochę.”

„ A nad czymże to?” starała się by ton jej glosu brzmiał żartobliwie.

Zawahał się, „ Mam rodzinę w Gaza a tam teraz giną ludzie…” dodał mimowolnym szeptem.

Skinęła głową i oboje zamilkli. Pierwszy milczenie przerwal Karim. Wskazał ręką na okienny parapet i nienaturalnie głośno powiedział. „ Ładny kamień.”
Parapet był jednolicie szary i chropowaty. Nie mogla dopatrzyć sie w nim żadnego uroku. Zrozumiała że Karim szuka neutralnego tematu do rozmowy.

„Mamy dzisiaj piękny, słoneczny dzień …,”zaczęła niepewnie.
Na  czole Karima pojawiła się nagle głęboka bruzda. Spojrzal na swą rozmówczynię jak zagubione dziecko.

„ Powiedz mi czemu nie ma sprawiedliwości na świecie?”

Tyle już razy, w przeszłosci, zadawała sobie podobne pytanie. Spośród kilku własnych teorii na ten temat wybrała jedną.

„Może dlatego że pojęcie sprawiedliwości wymyślił człowiek.”

Jego dłonie zacisnęły się w pięści. Ta gwałtowna reakcja zaskoczyła ja. Znała go od niedawna. Był cichy,uprzejmy, przyjemnie się z nim rozmawiało. Wiedziała że jest z Bliskiego Wschodu, ale nie wiedziała że pochodzi z Palestyny.

IMG_3259

“Mówisz że sprawiedliwość wymyślił człowiek,”powtórzył za nią jak echo,“A ja sądzę że w głębi duszy każdy człowiek wie co jest sprawiedliwe, a co nie,” dodał z nietypowa dla niego zaciętością.

“Pod warunkiem, że ten człowiek ma wystarczająco dużo właściwych informacji i zimną głowę.” Po chwili  pożałowała własnych słów. Zabrzmiały lodowato racjonalnie, a Karim wrzał z emocji.

„ Kogo ty popierasz?” zapytał drżącym głosem.

„ Nie popieram wojny, żadnej wojny,”odparla. W moim kraju była kiedyś straszna wojna…”

Mięśnie policzków napięły mu sie jak struna a twarz straciła swój łagodny owal. Nie patrząc jej w oczy, wycedził przez zęby:“ „ I był antysemityzm…,   powinniście nas rozumieć.”

palestinian_territory_people_icon_640

Poczuła że robi jej się gorąco.

„ Gdybyś ty wiedzial co ty gadasz…!” Dopiero kilka głębokich oddechow pomogło jej odzyskac równowage.

„Nie teraz ,”pomyślała.” Moze kiedyś wrócimy do tematu. Może będę mogła podzielić się z tobą swoimi myślami o świecie, o wojnach, o sprawiedliwości.Ale nie teraz…Czy wiedziałbyś o czym mówię? Opowiedziałabym ci z jakim wysiłkiem przyszło mi zapoznać się z cieniami historii mojego własnego narodu. Jak zmagałam się z opisem wydarzeń przedstawianych mi przez tych którzy nie mogli zapomnieć krzywd wyrządzonych im przez moich rodaków. Mówiłabym jak złościła mnie czerń i biel niektorych opinii i skłonność do pochopnych oskarżeń. Czy rozumiałbyś co mam na myśli?  Mówiłabym jak mnie wkurzło gdy aspekty narodowe stawiano przed aspekyami ludzkimi.  A przecież sama czesto odwoływałam się do historycznych i narodowych aspektów, gdy  opowiadalam innym o tragediach jakie cierpieli moi rodacy.” W jakim stopniu czyny  innych mogą zmniejszyc nasza odpowiedzialnośc za nasze wlasne czyny ? ‘
Zauważyła że Karim uważnie jej się przygląda.

„ Czy głośno myślę ? ” zapytała.

„Nie wiem, miałaś taką…,”  przez chwilę szukał właściwego słowa i nie znalazłszy dodał,“…trudną do określenia minę.”  Rozluźniła się.

On też się rozluźnił.

Disappearing PalestineL

“Wszyscy boja się mówić głośno co myślą,” dodał zrezygnowanym tonem.

“Bo może nie chcą być źle zrozumiani, albo… sami nie są pewni czy dobrze wszystko rozumieją.”

“Wykręcasz się,”spojrzał z ukosa.

Wiedziała co chciał od niej usłyszeć, miał wzrok lisa z łapą w potrzasku. Coś jej podpowiadało że powinna zachować chłodny racjonalizm.

“ W Gaza toczy się walka i desperacja popycha ludzi dalej niż powinni iść , każe im płacić więcej niż powinni płacić.”

Dotknęła drażliwego tematu i spodziewała się w odpowiedzi potoku gniewnych słów.
Tymczasem Karim był zadziwiająco spokojny.

“Każdy radzi sobie z desperacja jak może. Ja opuściłem Gaza, inni zostali, walczą i giną…Teraz giną też ci co nie walczą…”
Pomyślała o jego rodzinie, o której losy tak się lękał. Czy gdyby ta rodzina była teraz przy nim, to aż tak dotkliwie odczuwałby walki w Gaza, po tylu latach od wyjazdu z tamtych stron? Czy choć przez moment przeszłaby mu przez myśl historia kobiet i dzieci ktore zginęły od bomb samobójczych, albo desperacja ludzi żyjących w nieustannym poczuciu zagrożenia?

Milczał. Jej ostatnie słowa wyraźnie dały mu do myślenia. Patrzył w kierunku okna i mróżył oczy. Słońce było teraz ostrzejsze. Po chwili przeniósł spojrzenie na cienistą, pustą wnękę. Tę samą która już wcześniej przyciągnęła jego uwagę.  Wydawała sie istnieć zupełnie przypadkowo. Z  jej nierównych ścian obłaziła szara farba. Spojrzal na papierowy kubek po kawie  ktorego  z niszy nie wymiotła maszyna do czyszczenia posadzki.

“Powinni ją pomalować i wstawić tam małą ławeczkę, przynajmniej mogłaby komuś dobrze służyć,” wskazał głową na wnękę.

“Powinni,”zgodziła się  chętnie i dodala cicho.

“Czytałam apel norweskiego lekarza który pracuje w Gaza.Gdybym była na jego miejscu też napisałabym taki apel.”

W jego oczach pojawiły sie iskierki. “Ale jesteś tu, w Montrealu. Jesteś w kraju który uchodzi za jeden z najbardziej pokojowych na świecie. I…i ja też tu jestem.”

“ I Aaron i Naomi …,”  pomyślała nagle o ich wspólnych, montrealskich znajomych. Brwi Karima uniosły sie w górę i momentalnie opadły.

“Taaak,”odpowiedział. “To fajni ludzie.”

 

Autor: Elżbieta Uher

Szkic ołówkiem: Elżbieta Uher

 

Montrealczycy od A do Z – Joanna

Great_Britain_flag

Monotonny szum komputera przerwał ledwie słyszalny, rytmiczny  odgłos uderzeń  w klawiaturę.

„Delete”, „ delete”, „del…., ”  ręka Joanny znieruchomiała w powietrzu.  Wpatrzona w ekran Jo, przez dłuższą chwilę nie mogła uwierzć własnym oczom. Czuła że jej oddech staje się coraz szybszy.  “Czy to możliwe, aby coś co odeszło na zawsze, w jednej sekundzie mogło  znowu zaistnieć ?”

Wiele dawnych wspomnień Joanny z czasem utraciło swą barwę.  Powoli zastepowały  je nowe , w bladych jeszcze , ale już słonecznych odcieniach. To z nich powstawały jej nowe marzenia, a z marzeń – nowa rzeczywistość.

IMG_3150

Jo otarła łzę wierzchem  dłoni i głośno  przeczytała  pierwsze słowo… a ono,  w sobie tylko znany sposób, przywołało wszystkie niechciane, zamazane obrazy. Jeden za drugim wyswietlały się na ukrytym  głęboko w pamięci ekranie. Jo pragneła tylko by mijały szybko, by żaden z nich nie zatrzymał się na dłuższą chwilę. W odruchu samoobrony położyła dłoń na klawiaturze komputera i wcisnęła …”Exit”.
Miała teraz czas żeby spokojnie pomysleć … co dalej.

Z Anna znały się od niedawna, ale spotykały się czesto.  Umiały  sobie zaufać. Ich rozmowy były zawsze szczere, choć nie zawsze potrafły się nawzajem  zrozumieć.

“Nie da się pożegnać przeszłosci tak zwyczajnie, bez zmiany stosunku do dawnych zdarzeń,” glośno rozmyslała Jo uważnie śledząc ruchy siedzącej via a vis Anny.
“Wyjechałam z Londynu by zacząć nowe życie. Canada, francuska prowincja, Montreal… wydawały się być idealnym do tego miejscem. Minęło siedem lat.”

“A teraz zrozumiałaś że bez zamknięcia starej sprawy ani rusz. Tymczasem ty niczego nie zamknęłaś, ty po prostu uciekłaś,”  bezemocjonalnie skwitowala Anna.

“Nie myślałam o tym… jak o czymś ciągle jeszcze żywym. Nie myślałam że to imię może się jeszcze kiedyś, gdzieś pojawić.”

“Jo…, przecież nie on jeden nosi to imię.”

“Mylisz się, on jeden je nosi. W jakiś sposób różni się ono od wszystkich innych, nawet jeśli inne tak bardzo podobnie brzmią.”

“Co zamierzasz?”  zniecierpliwilła się Anna.

“Chcę żeby  jego imię zabrzmiało jak tysiące innych,” usta Jo wykrzywiły się  w smutnym uśmiechu.

“Jo, sama wiesz że masz doczynienia z ……. ,” Anna nie mogła znaleźć właściwego słowa. “Obawiam się że to się źle dla ciebie skończy.”

Jo spojrzała przez okno, na szarzejące w mroku drzewa, “ Ale jest szansa że się skończy,” wyszeptała.

couple

Tej nocy, mysli Jo, jak drobniutkie puzzle bezładnie rozrzucone na lustrzanym blacie, z trudem dawały się  ułożyć w całość. Zasnęła dopiero nad ranem. Obudził ją natrętny dzwonek telefonu.

„Nie miałabyś ochoty na Second Cup ?” Ton głosu Anny wykluczał odmowę.

Second Cup café na rue St. Denis była ich małą oazą. Znalazły miejsce przy oknie i przez jakś czas piły kawę w milczeniu.

Ciszę przerwała  Anna.

„ Czy Yves cię rozumie ?”

„ Yves nie ma z tym nic wspólnego i nie chcę żeby kiedykolwiek miał ,” Jo odwróciła głowę w kierunku okna. Patrzyła jak kolorowe, fikuśnie ozdobione dachy domów przezierały między koronami drzew. Ulicą przechodzili ludzie, skupieni i poważni, mijali się w pośpiechu. Czy ktoś jeszcze zauważył te kolorowe fikuśne dachy?

Second cup

“ Cudne są stare, montrealskie ulice,” powiedziała  cicho Jo.

„ Ilekroć patrzę na nie, ogarnia mnie błogi zachwyt. Nie sądziłam że tak pokocham to miasto.”

“Bo ty jesteś kochliwa ,” przypomniała jej  Anna. “ Juz zapomniałaś jakie były początki ?”
“Ale teraz jest  juz dobrze, coraz lepiej… i nic nie powinno tego zaklócić,” Jo zajrzała do wnętrza kubka z kawą. Przez chwilę wydawało jej  się że ciemny brąz kawy nabrał odcienia głębokiej czerni.

cofee

„Trzeba to wypić do końca,” westchnęła.

Anna odwróciła wzrok.

Po powrocie do domu , Jo z ociąganiem zasiadła przed komputerem, powoli przebiegła wzrokiem po klawiaturze i nieśmiło  wcisnęła…  „Enter”.

Keyboard - Enter key replace with a RED HELP Key

 

Autor: Elżbieta Ucher.

Szkic ołówkiem: Elżbieta Ucher

Spotkanie z Panią Marią

pani-maria-zac59bcic584ska-fot-wspc3b3c582czesna

W całym moim życiu – dość długim, bo skończyłam 92 lata i można mnie nazwać jeszcze nie staruszką, ale osobą wiekową – nigdy nie straciłam wiary w człowieka. Nawet podczas mojego dwuletniego pobytu w łagrze na Syberii nie zaznałam upokorzenia i lęku przed drugim człowiekiem, wręcz przeciwnie, byłam świadkiem wielkiej więzi międzyludzkiej. Ludzie mi mówią: „Marysiu, jak ty możesz tak łagodnie opowiadać o Syberii.” A gdy przyjaciele mnie przestrzegają przed nadmiernym pomaganiem innym, zawsze przypomina mi się łagier i mama, która zaniosła garnek kaszy rodzinie biedniejszej od nas. Wzruszeni jej dobrocią protestowali słowami – „Wandziu, przecież ty masz trójkę dzieci”, a ona powiedziała – „dzisiaj ja mam i mogę się z wami podzielić, a jutro może być odwrotnie”. I tak było w tym obozie, gdzie zostali zesłani Żydzi z Polakami – wspomagaliśmy się, przyjaźniliśmy. Pomagali też nam Rosjanie.”

pani-maria-zac59bcic584ska-fot-wspc3b3c582czesna

Tak zaczęła swoja opowieść Pani Maria, Sybiraczka, wieloletnia Prezeska Komitetu Pomocy Dzieciom, który został założony tuż po wojnie przez kilka pań. Postanowiły wyrabiać i sprzedawać pierogi i w ten sposób zbierać fundusze na rzecz dzieci. Corocznie przekazują 20 tys. dolarów kanadyjskich na instytucje zajmujące się kalekimi dziećmi.

„Stąd powstał mój przydomek – „Marysia od pierogów” – gdyż przez wiele lat pełniłam funkcję prezeski tej organizacji. To było coś wspaniałego – praca na rzecz dotkniętych chorobą dzieci i to razem z osobami ideowymi, które robiły wszystko z poświęceniem, jako ochotnicy. Komitet zrzeszał ludzi po przejściach wojennych i może dlatego byli tak wyczuleni na krzywdę ludzką.”

02 22 14 Pierogi

Pani Maria ciągnęła swoją opowieść, a ja wsłuchiwałam się w historie o ludziach, którzy bez rozgłosu chcą coś robić dla innych. Ilu takich jest jak Pani Maria? Pogodnych, skromnych, pełnych poświęcenia? Dlaczego świat o nich nic nie mówi i nie ukazują się ich fotografie na pierwszych stronach kolorowych czasopism, o tytułach Sukces, Twój styl  i innych? Czyżby potrzeba na tego typu ideały już wymarła? Dlaczego dopiero po ich śmierci, albo tuż przed śmiercią – jak w przypadku Ireny Sendlerowej – dowiadujemy się o cichym heroizmie, który powinien być dla nas wzorcem postępowania?

Autor: Beata Gołembiowska Nawrocka

 

Montrealczycy do A do Z – Irina

russia

‘ Żył na świecie żołnierz,  piękny i odważny ,

lecz pozostał dziecinną zabawką,

bo był bumażny.

Marzył by na świecie szczęśliwym został każdy,

a  tylko wisiał nad łóżkiem,

bo był bumażny.

To za was, w ogniu i w dymie, gotów był polec , lecz każdy

tylko wyśmiewał się z niego,

bo był bumażny.

W ogień chcesz?  Czemu nie, i poszedł nasz odważny,

i zginął za nic. Dlaczego?

Bo był bumażny.’

‘To taka moja ulubiona piosenka,  Okudżawy chyba,’ Irina uśmiechnęła się nieśmiało.’ Każdy z nas jest w jakimś sensie bumażny, łatwopalny. Odważni idą często w ogień ze łzami w oczach, ale łez nigdy nie wystarcza by ugasić pożar.’

Irina zacisnęła dłoń na wysokiej, smukłej szklance z herbatą.  Zebrane na dnie, czarno-brązowe drobinki suchych, herbacianych listków powolutku unosiły się w górę.

15

‘ Herbatę trzeba pić jak jest  gorąca,’ przypomniała Irina. ‘Najlepsza jest taka prosto z samowara. ”

‘ A nie boisz się gardło poparzyć?’

‘ Oj, od czasu jak wyjechałam z Rosji to ciągle się czegoś boję. Odwagi mi tylko na wyjazd wystarczyło, ot co. Rzuciłam się jak w ogień…”

Sięgnęła po kawałek czekolady.

‘ Rosyjska czekolada. Poczęstuj się. Śmiało.”

‘ Kupujesz ją tu, w rosyjskim sklepie?’

‘ W ukraińskim.”

‘ Trudne tam teraz czasy.”

‘Zawsze tam trudne czasy były.”

IMG_3075

‘ Tęsknisz?”

‘ Tęsknię. Ostatni raz byłam u rodziców, w Moskwie, ponad rok temu. Pięknie tam jest, oj pięknie…tylko drogo. Nie wiem na jakie życie stać by mnie tam teraz było. Widzisz tą kurtkę?” Irina wskazała głową na obwieszony ubraniami  ścienny wieszak.

‘ Którą?”

‘ Tą czerwoną. Nie mogłam się oprzeć, chociaż musiałam za nią zaplacić 300, w przeliczeniu na tutejsze dolary.”

00-russian-double-eagle-flag-01-06-06-14

Ukrainę też czasem odwiedzasz?’

‘ Nie, zdecydowanym tonem odparła Irina.

‘ Chciałam, żeby moi rodzice przyjechali do Montrealu, ale oni nie chcą…za boga! Myśleli ze ja tu wielką karierę zrobię, że szczęśliwa będę, a ja tu tylko tak…”

‘ I co mam zrobić?” Irinie łza zakręciła się w oku. ‘ Dzieci wyrosły, jak im o Rosji opowiadam to mówią że ja statystyk nie znam , że dla mnie wszystko co rosyjskie to najlepsze jest. Czekoladę belgijską wolą.”

matrioszka

Herbata w szklance nabrała brunatno-czerwonego koloru. Irina cofnęła dłoń i zacisnęła palce na krawędzi stołu.

‘ To co tutaj mówią o Rosji ,to kłamstwa, co o Ukrainie mówią, to kłamstwa. To tak jakby żar we mnie płonął i płonął, aż wypali się wszystko do końca.”

‘Irina, nie płacz!”

Autor: Elżbieta Uher

Szkic ołówkiem: Elżbieta Uher