W Montrealu według statystyk kanadyjskich z 2011 roku mieszka 92 000 osób, które deklarują się jako przynależne do pochodzenia żydowskiego. Nie sposób przedstawić w tak krótkim artykule złożoność problematyki, filozofii oraz historii judaizmu. W Montrealu mieszka wystarczająca ilość Hasydów, aby byli widoczni i obecni. Oprócz Hasydów w Montrealu istnieją takie żydowskie frakcje jak Sefaradyjczycy, Aszkenazyjczycy i Mizrachejczycy.

Koszer, (z hebrajskiego “odpowiedni, zdatny”), pojęcie stosowane w judaizmie i posiadające związek z rytuałem. Określa się za jego pomocą rytualną czystość pewnych rzeczy, przedmiotów, a także prawidłowość wykonywania pewnych czynności, rytuałów i ceremonii także w życiu codziennym wyznawców judaizmu. Stąd też dotyczy ono produktów przeznaczonych do spożycia, sprzętu i urządzeń, używanych przy spożywaniu posiłków, zasad spożywania i zachowania się, zasad higieny i czynności rytualnych.
Podstawę do określenia koszerności (kaszer) stanowi Kodeks Deuteronomiczny, będący najistotniejszą częścią Księgi Powtórzonego Prawa, i jego talmudyczna wykładnia.

Ogromna liczba przepisów prawa żydowskiego dotyczy spożywania pokarmów. Ponieważ jest to czynność religijna, posilanie się powinno zacząć się i zakończyć stosowną modlitwą. Żywność dozwolona do spożycia jest określana jako koszerna (kaszer). Natomiast nieczyste, trefne pożywienie obejmuje: mięso zwierząt parzystokopytnych (wielbłądy) lub nieprzeżuwających (świnie), stworzeń wodnych nie posiadających płetw i łusek (kraby,raki,węgorze), owadów (z wyjątkiem niektórych latających, np. szarańczy) i robaków, większości ptaków, a także mleka i jaj pochodzących od takich zwierząt; owoców z drzew mających nie więcej niż trzy lata. Nie wolno jeść mięsa zwierząt, które nie zostały zabite w sposób rytualny (szechita) przez wykwalifikowanego rzezaka (czyliszojcheta), albo które padły i których wnętrzności nie zostały skrupulatnie sprawdzone. Także warzywa i owoce powinny być sprawdzone. Przepisy te mogą być w pełni stosowane tylko w bardzo zamkniętych społecznościach, np. teoretycznie Żyd powinien być obecny przy dojeniu, aby wykluczyć dolewanie mleka od niekoszernych zwierząt. Z innych przepisów: nie wolno spożywać mięsa razem z mlekiem (ortodoksyjni Żydzi mają zatem dwa komplety garnków, naczyń stołowych, sztućców i zmywarek), a między spożyciem potrawy mięsnej i mlecznej winien minąć stosowny czas. Zabrania się wysiewania na jednym polu dwóch rodzajów ziarna i używania odzieży z dwóch rodzajów włókna.

Nazwa chasydzi pochodzi od słowa “chasid” a to znaczy po hebrajsku pobożny, gorliwy. W ten sposób nazywano członków ruchu religijnego, który działał w Izraelu w III – II w. p.n.e., z którego wyłoniły także znana wszystkim grupa faryzeuszy czy także radykalna sekta esseńczyków. Miano chasydyzmu nosił także magiczno – mistyczny ruch “pobożnych Niemców – Chasidej Aszkenaz” działający w XIII w n.e.

Najczęściej jednak chasyd jest kojarzony z wyznawcą mistycznego odłamu judaizmu, zrodzonego w XVIII w. na kresach Rzeczypospolitej pod wpływem nauk rabina Izraela ben Elizera z Międzyborza. Ruch ten miał kilka cech wspólnych z wymienionymi wcześniej, m.in. silny wpływ na postawę wiernych ze strony przywódców duchowych (zwanych na terenach polskich “cadykami”), którym przypisywano niekiedy zdolności cudotwórcze, dążenie do poddania pod wpływ religii całości życia wiernych oraz do przełamania skostnienia i formalizmu w judaizmie poprzez indywidualny, wewnętrzny, mistyczny kontakt z Bogiem (nie odrzucając rzecz jasna niczego z rabinicznych przepisów dotyczących zachowania, jedzenia itp.).

Chasydyzm stopniowo wykształcał własną strukturę społeczną. Wokół domu cadyka powstawały “dwory”, posiadające swych własnych rzemieślników, sklepikarzy, funkcjonariuszy instytucji religijnych. Z kolei Żydzi zachodnioeuropejscy, znajdujący się pod wpływem idei rewolucji francuskiej, koncentrowali swoje wysiłki nie na separacji, ale właśnie na integracji z reszta społeczeństw Francji, Anglii, Niemiec czy innych krajów, starając się uzyskać równouprawnienie.

Od XIX w. w ruchu chasydzkim nastąpiło kilka ważnych zmian. Zdobywszy sobie pozycję na scenie życia żydowskiego, chasydyzm przestał się rozprzestrzeniać, walcząc o utrzymanie pozycji. Jego zwolennicy zaczęli przykładać większą wagę do studiów nad Torą, dzięki czemu ruch w XVIII w. postrzegany jako zagrożenie dla ortodoksji, już na początku wieku XX został uznany za bastion ortodoksyjnego judaizmu, zwłaszcza że pozostał ruchem konserwatywnym, broniąc się przed wszelkimi zmianami zwyczajów, także dotyczących sposobu ubierania, języka jidysz czy szkolnictwa. Dla niereligijnych, wyemancypowanych Żydów, stał się ruchem zacofanych fanatyków.

Zdjęcia zostały wykonane w montrealskiej dzielnicy Outremont.

Autor: Z.P. Wasilewski

Foto: Z.P. Wasilewski

informacje zaczerpnięte z chasydzi.e-siec.com

canadian press