DSC_0016

Rzeźby lodowe

Miasteczko Saint-Côme, byłoby jednym z wielu dziesiątek podobnych i nie wyróżniających się miasteczek w całej prowincji More »

_DSC0042

Indiańskie Lato

Wyjątkowo ciepła temperatura w ciągu października wystarczyła, by wszyscy zaczęli mówić o Indiańskim Lecie. Czym rzeczywiście More »

huitre

Boso ale w ostrygach

Od wieków ostrygi są wyszukanym daniem smakoszy dobrej kuchni oraz romantyków. Ostryga od czasów antycznych uchodzi More »

ville-msh1

Góra Świętego Hilarego w kolorze dojrzałej dyni

Góra Św. Hilarego ( fr: Mont St-Hilaire) jest jedną z 8 gór (a raczej wzgórz ze More »

24pazdziernika2016Wojcik1

Henryk Wójcik (1947-2018)

Polonia montrealska pożegnała Henryka Wójcika w piątek 07 grudnia 2018 na uroczystej mszy pogrzebowej w kościele More »

Domestic_Goose

Milczenie Gęsi

Wraz z nastaniem pierwszych chłodów w Kanadzie oczy i uwaga konsumentów jest w wielkiej mierze skupiona More »

rok-ireny-sendlerowej-logo

2018 rok Sendlerowej

Uchwała Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 8 czerwca 2017 r.w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Ireny More »

Parc-Oméga1

Mega przygoda w parku Omega

Park Omega znajduje się w miejscowości Montebello w połowie drogi między Gatineau i Montrealem. Został założony More »

homer-simpson-krzyk-munch

Bliskie spotkanie ze służbą zdrowia.Nowela

Nie tak bardzo dawno temu w wielkiej światowej metropolii na kontynencie północno-amerykanskim w nowoczesnym państwie Kanadzie, More »

Flower-for-mother

Dzień Matki

Dzień Matki obchodzony jest w ponad 40 krajach na świecie. W Polsce mamy świętują 26 maja, More »

DSC_0307

Christo Stefanoff- zapomniany mistrz światła i koloru

W kanadyjskiej prowincji Quebek, znajduje się miasteczko Val David otoczone malowniczymi Górami Laurentyńskimi. W miasteczku tym More »

2970793045_55ef312ed8

Ta Karczma Wilno się nazywa

Rzecz o pierwszych osadnikach polskich w Kanadzie. W kanadyjskich archiwach jako pierwszy Polak imigrant z polski More »

Capture d’écran 2018-04-01 à 20.00.04

Rezurekcja w Parafii Św. Krzyża w Montrealu

W Montrealu oprócz czterech polskich parafii katolickich, zarządzanych przez Franciszkanów jest jeszcze jedna polska parafia należąca More »

Capture d’écran 2018-03-25 à 12.47.16

Wielkanoc w Domu Seniora

W sobotę 24 marca 2018 uczniowie z montrealskiego Szkolnego Punktu Konsultacyjnego przy Konsulacie RP w Montrealu More »

DSC_4819

Gęsie pipki i długi lot do punktu lęgu

Jak się mają gęsie pipki do długiego gęsiego lotu ? A jak się ma piernik do More »

embleme-insecte-montreal

Montrealski admirał

Entomologicznym emblematem prowincji Quebek  jest motyl admirał. W 1998 roku, Quebeckie Stowarzyszenie Entomologów zorganizowało publiczne głosowanie More »

Capture d’écran 2018-03-20 à 15.21.11

XVII Konkurs Recytatorski w Montrealu

W robotę 17 marca 2018 r. odbył  się XVII Konkurs recytatorski w Montrealu. W konkursie brały More »

herb templariuszy

Sekret Templariuszy

Krucjata albigeńska, jaką zorganizował przeciwko heretykom Kościół Katolicki w XIII wieku, zniszczyła doszczętnie społeczność Katarów, dzięki More »

Capture d’écran 2018-03-14 à 17.54.19

IV Edycja Festiwalu Stella Musica

Katarzyna Musiał jest współzałożycielką i dyrektorem Festivalu Stella Musica, promującego kobiety w muzyce. Inauguracyjny koncert odbył More »

800px-August_Franz_Globensky_by_Roy-Audy

Saga rodu Globenskich

August France (Franz) Globensky, Globenski, Glanbenkind, Glaubenskindt, właśc. August Franciszek Głąbiński (ur. 1 stycznia 1754 pod More »

Bez-nazwy-2

Błękitna Armia Generała Hallera

Armia Polska we Francji zwana Armią Błękitną (od koloru mundurów) powstała w czasie I wojny światowej z inicjatywy More »

DSC_4568

Polowanie na jelenia wirginijskiego, czyli jak skrócić zimę w Montrealu

Jest z pewnością wiele osób nie tylko w Montrealu, którym dokuczają niedogodności kanadyjskiej zimy. Istnieje jednak More »

CD-corps-diplomatique

Konsulat Generalny RP w Montrealu-krótki zarys historyczny

Konsulat Generalny w Montrealu jest jednym z trzech pierwszych przedstawicielstw dyplomatycznych powołanych przez rząd polski na More »

Capture d’écran 2018-03-07 à 08.47.09

Spotkania Podróżnicze: Krzysztof Tumanowicz

We wtorek, 06 marca w sali recepcyjnej Konsulatu Generalnego w Montrealu odbyło się 135 Spotkanie Podróżnicze. More »

Capture d’écran 2018-02-24 à 09.30.00

Polsko Kanadyjskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy w Montrealu

Polsko-Kanadyjskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy w Montrealu ( PKTWP) powstało w 1934 roku jako nieformalna grupa. Towarzystwo More »

poutine 2

Pudding Kebecki,czyli gastronomiczna masakra

Poutine jest bardzo popularnym daniem kebeckim. Jest to bardzo prosta potrawa złożona generalnie z trzech składników;frytki,świeże kawałki More »

original.1836

Sir Casimir-rzecz o gubernatorze pułkowniku jej królewskiej mości

Przy okazji 205 rocznicy urodzin przypominamy sylwetkę Kazimierza Gzowskiego (1813 Petersburg-1898 Toronto),najsłynniejszego Kanadyjczyka polskiego pochodzenia – More »

Syrop-klonowy

Kanada miodem płynąca

Syrop klonowy powstaje z soku klonowego. Pierwotnie zbierany przez Indian, dziś stanowi istotny element kanadyjskiego przemysłu More »

Capture d’écran 2018-02-22 à 12.57.23

Nowy Konsul Generalny RP w Montrealu, Dariusz Wiśniewski

Dariusz Wiśniewski jest związany z Ministerstwem Spraw Zagranicznych od roku 1994.  Pracę swą rozpoczął w Departamencie More »

24 marzec 2015

Chronologia sprzedaży budynków Konsulatu Generalnego w Montrealu

20 lutego 2018 roku, środowisko polonijne w Montrealu zostało poinformowane bardzo lapidarną wiadomością rozesłaną do polonijnych More »

Tag Archives: Radosław Rzepkowski

CHOPIN I JEGO EUROPA

Capture d’écran 2015-01-05 à 19.12.50

Taką nazwę nosi Mędzynarodowy Festiwal Muzyczny, który odbywa się od dziesięciu lat  w  okresie letnim w Warszawie. Wszedł już do kalendarza najważniejszych wydarzeń kulturalnych Europy. Głównym zamiarem inicjatora  imprezy, którym jest Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, było ogarnięcie kultury muzycznej Europy w relacji do spuścizny  Chopina. Osiągnięcia  kultury europejskiej wywodzącej się z kręgu śródziemnomorskiego są  najcenniejsze  i najbogatsze  ze wszystkich kultur.  Z tego obszaru wywodzą się  najwspanialsi artyści, a ich dorobek przyczyniał się do nieustannego rozkwitu tej kultury. Poczesne miejsce w szeregu tych wielkich artystów przypada bezwzględnie Chopinowi.

_DSC0378

Pomnik Chopina w Parku Łazienkowskim. fot: Z. Wasilewski

Festiwal  z całym bogactwem swego programu pomyślany został jako ,,chopinocentryczny.” Znaczy to, że  twórczość  Chopina staje się punktem odniesienia dla  innych kompozytorów, ze względu na swoją ogromną siłę oddziaływania.  Była ona  źródłem  z którego czerpały kolejne generacje kompozytorów, w tym również współczesnych. Ale i Chopin – o czym  należy wiedzieć –sam  był inspirowany przez wspólczesnych mu,  a także wcześniejszych twórców, zgodnie z prawami ewolucji  muzyki. Szczególnie  duchowo bliscy  byli mu   jego poprzednicy –   Jan Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus  Mozart  i Ludwig van Beethoven. Ale nie tylko oni wywarli wpływ  na naszego mistrza. Również  twórcy  mniejszego kalibru,  reprezentujacy tzw. styl brillant, dali Chopinowi wzory w zakresie techniki, faktury i wirtuozowstwa. Wśród  nich byli także  polscy kompozytorzy, jak np. Franciszek Lessel czy Maria Szymanowska. Wpływ na Chopina miała też włoska muzyka operowa z  uwielbianą przez niego sztuką bel canto, (Rossini, Bellini, Donizetti), a także opera francuska (Meyerbeer, Auber, Boieldieu). Z kolei muzyka Chopina oddziaływała na wielu wybitnych kompozytorów, dając im impuls do szukania własnej drogi twórczej i kształtowania stylów indywidualnych. Jednym z nich był rówieśnik Chopina, wielki kompozytor węgierski Franciszek Liszt słynny z odkrywczości wyrazowej i wielu pomysłów formalnych i fakturalnych. Dla Claude’a  Debussy’ego impulsem stała się chopinowska poetyka brzmienia . Stworzony przez niego nowy styl zwany impresjonizmem posiada swoje korzenie właśnie w muzycznej kolorystyce chopinowskiej. Z muzyki Chopina wyrasta równiez twórczość rosyjskiego ekspresjonisty Aleksandra Skriabina o czym świadczą pierwsze jego utwory, a także  ostatnie  pełne rozmachu sonaty fortepianowe. Chopin był jednym z prekursorów  europejskich szkół narodowych. Jego muzyka pełna ,,polskości” stanowiła impuls dla  innych kompozytorów odnośnie wykorzystywania elementów ludowych. Można tu wyliczyć całą plejadę kompozytorow rosyjskich, czeskich, węgierskich, skandynawskich z XIX wieku. Pobudzenie ich tożsamości narodowej dokonało się niewątpliwie pośrednio za sprawą twórczości Chopina. Dobrymi  przykładami oddzialywania muzyki Chopina na późniejszych kompozytorów są Ignacy Jan Paderewski i Karol Szymanowski. Reminiscencje chopinowskie wniknęły w ich twórczość głęboko, a mazurki Szymanowskiego  oparte  na stylizacji  melodii góralskich są  najbardziej oryginalnymi owocami  tych inspiracji. Rezonans muzyki Chopina słychać też u Rachmaninowa, Ravela, Lutosławskiego.

82624_1028e3276

Dbając o wysoki poziom wykonawczy organizatorzy nie szczędzą wysiłku w poszukiwaniu wybitnych wykonawców: solistów, dyrygentów, zaspołów kameralnych i orkiestr. Wśród solistów nie brak laureatów prestiżowych konkursów i wielkich sław światowej pianistyki. Wymieńmy Martę Argerich czy Krystiana Zimermana. Właśnie tam swą karierę międzynarodową rozpoczął  16-letni wówczas Jan Lisiecki, kanadyjski pianista polskiego pochodzenia. O renomie festiwalu świadczy fakt gotowości występów sławnej Gewandhaus Orchestra z Lipska, która  zadeklarowała  chęć uczestnictwa w najbliższym festiwalu. Ciekawostką są koncerty na historycznych instrumentach które umożliwiają zbliżenie do autentycznego brzmienia dawniejszych utworów. W programach jest też miejsce dla kompozycji jazzowych. Koncerty odbywają się każdego roku w drugiej połowie sierpnia w Filharmonii Narodowej , w Studio Koncertowym Polskiego Radia, w Teatrze Wielkim, w kościołach.

Autor: Radosław Rzepkowski

HEJ KOLĘDA, KOLĘDA

Capture d’écran 2012-12-10 à 22.10.47

Termin „kolęda” wywodzi się ze starożytności. W tradycji  starorzymskiej pierwszy dzień miesiąca nosił nazwę « calendae », a 1-go stycznia konsulowie uroczyście obejmowali urząd w całym imperium. Te inauguracje obchodzono  z wielką pompą. Mieszkańcy odwiedzali się, obdarowywali prezentami i śpiewali okolicznościowe piosenki. Śpiewając składano sobie życzenia szczęścia i pomyślności. Wraz z początkami chrześcijaństwa zwyczaje te  zaczęto wiązać z Bożym Narodzeniem. Miejsce dawnych pogańskich pieśni zaczęły zajmować inne z tekstami łacińskimi, związane tematycznie z narodzinami Chrystusa. Stopniowo włączano  też  wydarzenia z dzieciństwa Chrystusa, jak na przykład rzez niemowląt, hołd mędrców, ucieczkę do Egiptu itd.

Kolędy to  specyficzny  gatunek literacko-muzyczny. Posiadają  pewien ładunek emocjonalny, a jednocześnie wykazują prostotę w warstwie poetyckiej i muzycznej. Oparte są często na melodiach pochodzenia ludowego. Powstawały na przestrzeni wielu wieków, a ich twórcami  byli anonimowi pielgrzymi, waganci, księża, mnisi, organiści. Ale powstawały one również w otoczeniu dworzan i wśród żaków. Ogromna większość pochodzi z kręgów kościoła katolickiego. Każdy kraj posiada swoje  kolędy o własnym specyficznym kolorycie odzwierciedlającym ,,duszę” danego narodu.

Pierwsza polska kolęda ,,Zdrów bądz królu anielski”   z 1424 roku pochodzi ze środowiska franciszkańskiego. Jednak termin ,,kolęda”ustalił się u nas w znaczeniu pieśni bożonarodzeniowej   dopiero w XVII i XVIII wieku. Z tego okresu pochodzi większość naszych polskich kolęd. Należą  one do jednych z  najpiękniejszych  na świecie. Ich specyfika tkwi w walorach estetycznych, języku polskim i głębokiej emocjonalności. W  dziedzictwie kulturowym stanowią drogocenny skarbiec  wartości religijnych i narodowych. W sumie jest ich ponad pół tysiąca, lecz w powszechnym obiegu jest ich znacznie mniej. Tradycyjnie śpiewane w okresie Bożego Narodzenia, a szczególnie w wieczór wigilijny przyczyniają się do pogłębienia więzi rodzinnych. Zrosły się nierozerwalnie z polską tradycją i są świadectwem naszej tożsamości narodowej. Nic więc dziwnego że nasi wielcy poeci tworzyli teksty kolęd (Morsztyn, Żabczyc, Karpinski, Syrokomla), a wybitni kompozytorzy (Nowowiejski, Noskowski)- muzykę.

Kolędy są bardzo zróżnicowane, możnaby je porównać do wielkiej galerii obrazów.  Łączy je tylko wspólna tematyka związana z okolicznościami narodzenia Pana. Niektóre  emanuja radością, inne przepełnione  są smutkiem.  Wiele z nich wykorzystuje rytmy polskich tańców narodowych jak polonez, kujawiak czy mazur. Słychać w nich też odgłosy polskich pieśni ludowych.  Niektóre  inspirowały kompozytorów. Np.Fryderyk Chopin wprowadził „Lulajże Jezuniu” do swego Scherza h-moll. W okresie zaborów wspólne śpiewanie kolęd podtrzymywało społeczeństwo polskie na duchu  w oczekiwaniu  na odzyskanie niepodległości. Podobnie jak pieśni Moniuszki, kolędy śpiewane pod strzechami wypełniały zadanie patriotyczne- cementowanie narodu. Dziś dla milionów rodaków rozsianych po świecie kolędy są przypomnieniem  opuszczonej Ojczyzny. Nie możemy zadowalać się tylko ich słuchaniem. Aby nie zagubić tego naszego skarbu powinniśmy je śpiewać w  domach i na spotkaniach przedświątecznych.

W dzisiejszym skomercjalizowanym świecie kolędy słyszymy na każdym kroku. Jest to znak naszych czasów. Już długo przed Wigilią  rozbrzmiewają w rozmaitych, często zniekształconych wersjach, co ma  zachęcać klientów do wzmożonych zakupów.  W skutek tego szlachetna idea kolędowania zatraca swoje pierwotne znaczenie.  Rockowe przeróbki kolęd mają służyc handlowcom w osiąganiu większych obrotów. Aby treści historyczne  i prawdziwa ich  wymowa nie zostały zatarte,  powinno się je kultywować   w wersjach oryginalnych.

Autor:Radosław Rzepkowski.

KONKURS PIANISTYCZNY W MONTREALU

Logo konkurs

W tych dniach zakończył się 13 Międzynarodowy Konkurs Muzyczny w Montrealu (CMIM). W bieżącym roku  został on zorganizowany dla młodych pianistów z całego świata. Wzięło w nim udział 24 młodych artystów z 15 krajów: Kanady, USA, Australii, Rosji, Ukrainy, Chin, Japonii, Korei Pd, Izraela, Wenezueli, Algerii, Francji, Włoch, , Wielkiej Brytanii i Niemiec. Wszyscy mieli  już na swoim koncie nagrody zdobywane na różnych światowych konkursach. Zwycięzcą montrealskiej imprezy został przedstawiciel Australii Jayson Gillham, drugie miejsce zajął kanadyjczyk, rodem z Quebecu, Charles Richard-Hamelin, a trzecią nagrodę przyznano niemieckiej pianistce Annice Treutler.

Annika_Treutler.ManfredRimkus

3-cie miejsce Annika Treutler,fot. Manfred Rimkus

08-05-Charles-Richard-Hamelin

2-ie miejsce: Charles Richard Hamelin, fot.materiały prasowe

Gillham,fot.Wojciech Grzedzinski

1-sze miejsce: Jayson Gillham, fot.Wojciech Grzedziński

Warto przypomnieć historię i założenia tej imprezy. Początki konkursu, który od wielu lat odbywa się każdego roku w Montrealu, siegają roku 2002.  Wtedy to  miała miejsce jego pierwsza  edycja poświęcona  sztuce wokalnej, a  inicjatorem  było stowarzyszenie La Jeunesse Musicales du Canada. Już ten pierwszy konkurs zadziwił wysokim poziomem wykonawczym, co spowodowało szeroki i wyjątkowo pozytywny oddźwięk w środowiskach artystycznych. Żłozyło się na to również:  kompetentne  jury,  przyznanie burs  utalentowanym uczestnikom i  umożliwienie  kontraktów koncertowych  laureatom.   W procedurach organizacyjnych  nie dopatrzono się żadnych uchybień,  co bez przeszkód otworzyło drogę do kontynuowanie tej imprezy. Dziś Międzynarodowy Konkurs Muzyczny w Montrealu jest chlubą  naszego miasta i uważany jest  za jedną z najważniejszych imprez muzycznych w całej Kanadzie. Decydując się na  jego organizacje wzięto pod uwagę   zapotrzebowanie  naszego środowiska artystycznego na tego typu imprezę prawidłowo oceniając  jego zdolność do sprostania wymogom tego wydarzenia o randze międzynarodowej.  Od początku istnienia konkurs pozwalał najbardziej uzdolnionym muzykom młodego pokolenia ,,zabłysnąć” w najwspanialszych salach koncertowych. W ten sposób szerzej uchyliły się  dla młodzieży drzwi  instytucji muzycznych  z oczywistą  pomocą  rządu i sponsorów, jak np.Hydro-Quebec, Radio-Canada czy Orchestre symphonique de Montreal.

Jury

Jury konkursu, górny rząd od lewej: André Bourbeau,Francois Nadeau, Daniel Blumenthal,Hung-Kuan Chen,Abdel Rahman El Bacha. Dolny rząd od lewej: Janina Fialkowska, Blanca Uribe, Zhu Xiao-Mei, Giancarlo Guerrero, Marjan Mozetih

Celem konkursu jest odkrycie nowych talentów w dziedzinie wykonawstwa muzyki klasycznej i zrekompensowanie ogromnego wysiłku młodych adeptów sztuki wokalnej, pianistyki i wiolinistyki. Także pomoc w wypromowaniu talentów  z całego świata leży w założeniach konkursu.  Poprzedzają  go eliminacje ( ocena nagranych  taśm), po czym wyłania się listę zakwalifikowanych uczestników, którzy rywalizują ze sobą w ćwiercfinale, półfinale i finale. Od pierwszej edycji zgłosiło się w sumie  aż 2300 kandydatów, z czego zakwalifikowano 350. W trzyletnim cyklu alternatywnie spotykają się wokaliści, skrzypkowie i pianiści. Oznacza  to, że reprezentanci tych trzech dyscyplin muzycznych pojawiają się w Montrealu  na zmianę co trzy lata. Od roku 2004 konkurs montrealski jest członkiem Światowej Federacji Konkursów Międzynarodowych w Genewie, a  federacja ta zrzesza tylko organizacje muzyczne o światowej renomie. Spośród 115 konkursów zrzeszonych w Federacji, CMIM jest jedynym który od  2014 roku przyznaje nagrodę w dziedzinie improwizacji muzyki klasycznej  ,,Prix d’improvisation Richard –Lupien”. Zdobył ją w tym roku ukraiński pianista Serhly Salow-notabene  laureat I nagrody CMIM  w 2004 roku. Wprowadzenie do konkursu  nagrody z improwizacji   ma na celu podniesienie rangi tej dyscypliny, która już  jest obecna w programach niektórych uczelni muzycznych.  O  trofeum te  walczylo 6 kandydatów, a wśród jury znajdowała się światowej sławy mistrzyni improwizacji -Gabriela Montero.

Stéphane Brugger

Sala koncertowa  Montrealskiej Filharmonii. Fot. Stéphane  Brugger

Wydarzeniem towarzyszącym konkursowi był koncert ,,Un duo d”exception” w wykonaniu znanego już publiczności kanadyjskiej 14- letniego Daniela Boucharda i jego profesora- jazzowego pianisty Oliviera Jonesa. Koncert miał miejsce w La Maison symphonique de Montreal, tam gdzie odbywały się konkursowe koncerty finałowe  z uczestnictwem OSM pod dyrekcją Giancarlo Guerrero. Przesłuchania przedfinałowe odbywały się natomiast  w Salle Bourgie. Innymi imprezami towarzyszącymi konkursowi  było Atelier improwizacji  oraz Kurs mistrzowski gry na fortepianie.

Autor:   Radosław Rzepkowski

ANDRZEJ PANUFNIK (1914-1991)

AP_CENT_1e1b11

Sto lat temu urodził się jeden z najciekawszych polskich kompozytorów XX wieku- Andrzej Panufnik. Był on przedstawicielem szeroko rozumianego  neoklasycyzmu, nurtu do którego zalicza się twórczość Szymanowskiego, Bartoka i Strawińskiego. W powojennej muzyce polskiej należał do czołowych postaci,  a jego oryginalna muzyka  pełna osobistej  ekspresji zadziwiała radykalizmem w zakresie eksperymentatorstwa dźwiękowego. Koleje życia  kompozytora były nader burzliwe. Urodził się w Warszawie ale większośc życia spędził za granicą. Po ukończeniu studiów w Konserwatorium Warszawskim kontynuował edukacje muzyczną we Wiedeńskiej Akademii Muzycznej. Później studiował prywatnie  w Paryżu i Londynie, gdzie powstała jego  I Symfonia. Podczas okupacji przebywał w Warszawie i zarobkował grając w kawiarniach w duecie z W.Lutosławskim. Nie zaprzestawał jednak komponowania, powstały wówczas m.in.Pieśni podziemia i  Uwertura Tragiczna, w  której  widoczne są już  cechy  dojrzałego stylu kompozytora- m.in. przejrzystość i oszczędność środków.  Niestety, w czasie Powstania Warszawskiego jego liczne partytury z okresu wojny spłonęły. Niektóre z nich kompozytor później zrekonstruował. W roku 1945 A.Panufnik przeniósł się do Krakowa i zajął się komponowaniem muzyki filmowej. Sir Panufnik-Mariusz KaldowskiMariusz Kaldowski: Sir Panufnik

Niedługo potem został pierwszym dyrygentem Filharmonii Krakowskiej, a w   latach 1946-47 – dyrektorem odradzającej się Filharmonii Warszawskiej. W tym czasie powstało 12 miniatur na fortepian (znane jako Krąg kwintowy), Nokturn na orkiestrę oraz Sinfonia Rustica. W tym ostatnim utworze kompozytor wprowadził elementy dodekafonii, zaś w Nokturnie (przerobionym w 1955 r.) połączył tradycyjne polskie elementy z doświadczeniami  harmonicznymi Bartoka i Szymanowskiego. Gdy A.Panufnik został prezesem Związku Kompozytorów Polskich,  odciął się od narzuconego przez władzę kierunku sztuki (tzw.socrealizmu) i zwrócił się do narodowych źródeł  muzyki polskiej pisząc m.in. Suitę staropolską na orkiestrę smyczkową (1950)  czy archaizujący Koncert gotycki (1951) w którym wykorzystał cytaty utworów Wacława z Szamotuł. Jego utwory zaczęły być ignorowane i spotykały się ze złośliwą krytyką (np.Sinfonia Rustica, która została wcześniej nagrodzona  na Konkursie kompozytorskim im.F.Chopina). Nawet Syfmonia Pokoju z tekstem z  poezji J.Iwaszkiewicza spotkała się –ze względów politycznych- z chłodnym przyjęciem władzy.

panufnik

W roku 1952 powstała Uwertura heroiczna zainspirowana zmaganiem się Polski z hitlerowska agresją. Uznano ją w Polsce za zbyt formalistyczną, choć  utwór otrzymał I nagrodę na przedolimpijskim konkursie muzycznym w Helsinkach. Szykanowany przez władze i zepchnięty na margines kompozytor postanowił opuścić kraj i udał się w 1954 roku do Londynu. Polski rząd uznał go zdrajcę oraz zakazał publikacji i wykonywania jego dzieł. Po wyjeździe, aż do roku 1977 był traktowany jako persona non grata. W Wielkiej Brytanii przyszli mu z pomocą zaprzyjaźnieni kompozytorzy  Ralph Vaughan Williams i Arthur Benjamin. W znalezieniu  finansowego patronatu  dopomógł  mu  jego przyjaciel W.Małcużyński. Podczas wizyty w USA  A.Panufnik uczestniczył w wykonaniu swojej Symfonii Pokoju pod dyr.L.Stokowskiego. Po tym wydarzeniu przekomponował utwór odrzucając części chóralne i zmienił tytuł na Sinfonia elegiaca. W latach 1957-59 stał na czele Orkiestry Symfonicznej w Birmingham. W 1963 roku ukończył nową wersję Sinfonia sacra, która została uznana za najlepszy utwór na konkursie w Monaco.  Wiążąc styl narodowy z tradycją wprowadził do niej hymn ,,Bogurodzica”. W latach 60-tych stworzył szereg dzieł na zamówienia takich mistrzów jak L.Stokowski (Universal Prayer), Y.Menuhin (Koncert skrzypcowy), M.Roztropowicz (Koncert wiolonczelowy) oraz orkiestr z Londynu, Bostonu i Monte Carlo.  Poza wymienionymi, do  ciekawszych jego utworów należą Pieśni ludowe, Kołysanka,  Sinfonia mistica, Metasinfonia, Hommage a Chopin, Uwertura bohaterska, suita Polonia, Koncert fortepianowy, 3 Kwartety smyczkowe, Jagiellonian Triptych, Katyń Epitaph, Arbor Cosmica, balety Cain and Abel oraz Miss Julie. W 1991 Andrzej Panufnik został odznaczony przez królową Elżbietę II tytułem szlacheckim. Zmarł w Twickenham.

andrzejimage

Autor: Radosław Rzepkowski

Grafika: internet

Muzyka Wielkopostna

LEAD Technologies Inc. V1.01

Wysławianie Boga w muzyce jest trwałym elementem w wielu tradycjach religijnych. Gdy chrześcijaństwo rozprzestrzeniało się po Europie, nastąpiło połączenie tradycji żydowskich z greckimi i rzymskimi. Powstała wówczas niezliczona ilość jednogłosowych  pieśni łacińskich. Od zarania chrześcijaństwa okres przedwielkanocny cechuje bogate obrzędowanie kościelne i ludowe.Wierni podejmowali wysiłki na rzecz owocnego przeżywania 40 dniowego Wielkiego Postu. Ważne miejsce w tej obrzędowości zajmują pieśni.

Mszał średniowieczny

Tradycja pieśni pasyjnych sięga głębokiego Średniowiecza kiedy wykonywano je na procesjach pokutnych.  W Polsce pieśni te  pojawiły się w XII wieku. Łacińskie hymny i antyfony zastępowano polskimi tekstami. Wśród pieśni paraliturgicznych znane były też plankty ( pieśni wyrażające ból i rozpacz Matki Boskiej) oraz lamentacje, które były wyrazem ludowej pobożności. Wprowadzenie  języków narodowych do  liturgii stało się impulsem do mnożenia jedno i wielogłosowych pieśni. Wynalazek druku miał ogromny wpływ na upowszechnienie polskich pieśni pasyjnych, które umieszczano w zbiorach (kancjonały). W XVI wieku narodziła się forma pasji wielogłosowej wzorowana na motecie.   W okresie Baroku największe znaczenie osiągnęła muzyka J.S.Bacha. Jego poprzednikiem na polu muzyki religijnej był Heinrich Schutz, najwybitniejszy przed Bachem autor pasji – kompozycji opowiadającej  o męce i śmierci Chrystusa. Gatunek ten uprawiał również inny kompozytor niemiecki- G.Ph.Telemann. Ale    ewangeliczne opisy męki chrystusowej  znane były od dawna.

 Już w okresie Średniowiecza odczytywano je podczas mszy. Od XIII wieku brało w tym udział trzech kapłanów. Partia Chrystusa czytana była powoli, głosy ewangelistów- w normalnym tempie,  zaś  odgłosy tłumu- szybko. Te czytania przerodziły się w misteria pasyjne. Pasja jako samodzielna  rozbudowana forma muzyczna wykształciła się z tych misteriów. Do największego rozkwitu doprowadził  ją  Jan Sebastian Bach. Spośród 5 pasji które napisał jedna zaginęła, druga zachowała się we fragmentach, autorstwo kolejnej jest wątpliwe. Pasje Bacha w porównaniu z pasjami jego poprzedników (Orlando di Lasso, Byrd, Obrecht, Cypriane de Rore), odznaczają się większym zróżnicowaniem w budowie  i bogactwem wyrazu. Wyróżniają się pięknymi melodiami i wspaniałą instrumentacją.

Ukrzyżowanie; Hans Memling

Relacje ewangelisty opisują  historię  od momentu  pojmania Chrystusa aż po złożenie do grobu, natomiast Chrystus, św.Piotr, Piłat i Magdalena wypowiadają  się we własnych  ariach. W odcinkach chóralnych o znaczeniu  dramaturgicznym występują  apostołowie, arcykapłani i tłum.  Chóry stanowią ważny element całości. Pasja wg św.Jana i Pasja wg św.Mateusza J.S.Bacha są najwybitniejszymi osiągnięciami w zakresie tego gatunku. Druga z nich   nie odniosła jednak sukcesu i długo spoczywała w zapomnieniu. Dopiero Felix Mendelssohn odkrył ją w Belinie ,, na nowo” i przywrócił do życia w 1829 roku, po stu latach od daty  pierwszego wykonania. Od tego momentu została uznana za jeden z największych skarbów kultury.Teksty Ewangelii są podstawą recytatywów, arii i chorałów. Stronę literacką uzupełniają też teksty poetyckie Picandera.

Pieta; Michał Anioł

W okresie przedwielkanocnym wykonuje się też tradycyjnie ,,Stabat Mater.’’ Jest to wielkopostna sekwencja Jacopone di Todi (1228-1306), którą opracowali  muzycznie liczni kompozytorzy. Autorami  tych opracowań   byli m.in. Josquin des Pres, Orlando di Lasso, Pergolesi, Vivaldi, Haydn, Schubert, Boccherini, Rossini, Dworzak, Verdi, Szymanowski, Poulenc, Penderecki.  W krajach europejskich  tradycją stały  się wielkanocne wykonania ,,Mesjasza’’ J.F.Haendla.  Na kontynencie amerykańskim dzieło to częściej można usłyszeć w okresie Bożego Narodzenia.

Autor:  Radosław Rzepkowski

GWIAZDY POLSKIEJ MUZYKI (6) EWA PODLEŚ

Ewa Podleś

,,Gwiazdą” polskiej muzyki  nie od dziś jest  EWA PODLEŚ- światowej sławy śpiewaczka. Dysponuje rzadko spotykanym rodzajem głosu-kontraltem  koloraturowym o głębokim, pełnym i zmysłowym brzmieniu. Jej głos zadziwia równocześnie rozpiętością skali,  która obejmuje aż 3 i pół oktawy.   Aksamitny koloryt i potęga  głosu śpiewaczki połączone  z fascynującą osobowością stanowią dziś rzadkość na scenach operowych. Każdy jej występ jest wydarzeniem  elektryzującym publiczność. Nie bez przyczyny więc Ewa Podleś  uważana jest za najwspanialszy kontralt na świecie.  Koloratury w jej wykonaniu, szczególnie w muzyce barokowej, oraz z łatwością pokonywane kaskady dźwięków zapierają dech w piersiach. Dzięki wyrazistej artykulacji i niespotykanej barwie, pojedyńcze nuty  nabierają u niej dramatycznej wagi. Ta umiejętnosć nadawania każdej nucie ważnego znaczenia stanowi tajemnicę  jej metier. Ogromne możliwości wokalne  o niewyczerpanych rezerwach pozwalają jej na wykonywanie skrajnie zróżnicowanych stylistycznie utworów od arii Bacha do dramatów Wagnera, od  oper Haendla do  pieśni Szostakowicza.

Cendrillon  Royal Opera House

Opera Kopciuszek, Gioacchino Rossini, Royal Opera House

Artystka ukończyła Akademie Muzyczną w Warszawie w klasie śpiewu prof. Aliny Bolechowskiej. Po raz pierwszy zadebiutowała na scenie w 1975 roku w ,,Cosi fan tutte”  W.A.Mozarta.  Następnie została laureatką VII Międzynarodowego Konkursu im.P.Czajkowskiego w Moskwie (1978) i konkursów wokalnych w Atenach, Barcelonie, Genewie, Rio de Janerio i Tuluzie. Za granicą wystąpiła po raz pierwszy od 1982 r. i od tego czasu wspinała  się na wyżyny światowej kariery. W Metropolitain Opera w Nowym Yorku zadebiutowała w 1984 r. w operze ,,Rinaldo” J.F.Haendla, a w mediolańskiej La Scali w 1993 r. Do MET powróciła dopiero po 24 latach, gdzie w 2008 r. wykreowała rolę La Cieca w ,,La Gioconda”  G.Ponchielliego. Obok nowojorskiej opery  występuje w najlepszych teatrach operowych świata w Seattle, San Diego, San Francisco, Houston, Dallas, Milwaukee, Michigan, Minnesota, Atlanta,Vancouver, Berlin, Frankfurt, Mediolan, Paryż, Madryt, Warszawa itd. Występowała we wiodących rolach następujących oper: Tancredi, Cyrulik Sewilski, Kopciuszek, Juliusz Cezar, Orfeusz i Eurydyka, Carmen, Norma, Bal maskowy, Don Carlos, Trubadur, Falstaff, Elektra, Pierścien Nibelunga, Córka pułku, Ariodante, Rodelinda. Ewa Podleś  uwielbia śpiewać opery Rossiniego, ale-jak przyznaje- czuje się najlepiej w rolach dramatycznych (Urlica, La Cieca, Countess),  gdzie tekst i atmosfera kreują akcje. W recenzji ,,New York Timesa” (2005 r.) z  ,,Orfeusza..” opery  Ch.W.Glucka wystawionej w Nowym Yorku  czytamy: ,,…jej głos opiera się na potężnych fizycznych fundamentach w najciekawszych fragmentach błyszcząc jak mahoń, a napór w skomplikowanych koloraturach przywodził na myśl ataki bagnetem. Podleś faktycznie nikogo nie uwodzi, ona powala. Nie sposób nie być jej wielbicielem”.

Tancredi-Rossini

Ewa Podleś,opera Tancredi,autor: Gioacchino Rossini

Ewa Podleś jest również cenioną śpiewaczką estradową,  jedną z najczęściej zapraszanych  na recitale i koncerty. Koncertowała z towarzyszeniem tak znanych orkiestr jak Saint Paul Chamber Orchestra, San Francisco Symphony, Detroit Symphony, Montreal Symphony, Toronto Symphony, Berliner Philharmoniker, Filharmonia Narodowa itd. Recitale artystki odbywały się w wielu prestiżowych salach miast amerykańskich i europejskich. Bardzo często z udziałem jej męża Jerzego Marchwińskiego, który jest wspaniałym akompaniatorem.

0

Artystka partycypowała w wielu międzynarodowych festiwalach muzycznych, m.in. w New Yorku, Aix en Provence, Flanders, Montpellier, Launadiere.  Dokonała 30 nagrań płytowych, m.in. dla wytwórni Decca, DG, EMI, Erato, Naxos, Delos, Dux. Wśród tych nagrań znajdują się ,,Te Deum” Pendereckiego, ,,Melodies russes”, ,,Tancredi” Rossiniego, ,,Armide” Glucka, ,,Ariodante” Haendla, II Symfonia Mahlera, Arie Haendla, Pieśni Chopina. Tę ostatnią płytę artystka nagrała ze słynnym pianistą, laureatem I nagrody Konkursu Chopinowskiego w 1970 roku, Garrickem Ohlssonem. W 2013 roku ukazała się biografia artystki napisana przez Brigitte Cormier ,,Ewa Podleś. Contralto assoluto.”

Autor:                                      Radosław Rzepkowski

Pomysł i poszukiwania:   Krystyna Rzepkowska

WITOLD MAŁCUŻYŃSKI (1914-1977)

i-witold-malcuzynski-chopin-digipack

Mija 100 lat od urodzenia wielkiego polskiego pianisty Witolda Małcużyńskiego. Przy tej okazji warto przypomnieć sylwetkę  tego ,,ostatniego z romantycznych pianistów”. Jego czarująca osobowość  i elegancja przysparzały mu tłumów wielbicieli, a pasja i poetyckość w jego grze wywoływały szczere emocje u słuchaczy. Artysta urodził się w Koziczynie na Wileńszczyźnie w 1914 roku, a systematyczną naukę  muzyki podjął w wieku 9 lat. W 1929 wstąpił do Konserwatorium Warszawskiego gdzie uczył się pod kierunkiem prof.Lefelda. Następnie został studentem kursu wyższego w Konserwatorium u prof. Turczyńskiego, ucznia Busoniego. Po ukończeniu z wyróżnieniem Konserwatorium wyjechał do Szwajcarii gdzie pobierał  lekcje u J.I.Paderewskiego. Paderewski wywarł na niego wielki wpływ o czym  tak pisał: ,,po kilku miesiącach z nim nie byłem dłużej tą samą osobą i moje pomysły co do wyrażania uczuć na fortepianie zostały całkowicie przewartościowane”.pianista W  roku 1936 Małcużyński został laureatem V-tej nagrody Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Wiedniu oraz zadebiutował w Filharmonii Warszawskiej. W 1937 roku został laureatem III nagrody na Międzynarodowym Konkursie im.F.Chopina w Warszawie (wygrał Jakub Zak). Mimo tych sukcesów postanowił dalej rozwijać się i pracować nad poszerzeniem repertuaru. Kontynuował studia  w Paryżu  pod kierunkiem Marguerite Long i Isidora Philippa. W połowie 1938 roku wrócił do Polski  i odbył tournee po kraju grając w różnych miastach. Pod koniec lata 1939 r. wyjechał do Paryża by poślubić francuską pianistkę Colette Gaveau, którą poznał podczas konkursu chopinowskiego. Wybuch II wojny światowej zastał go w Paryżu gdzie zgłosił się do Wojska Polskiego i dzięki poparciu  Paderewskiego otrzymał przydział do pracy artystycznej w obozach wojskowych. W styczniu 1940 zadebiutował na paryskiej estradzie wykonując koncert fortepianowy f-moll F.Chopina.

XXXX__63591__10052009043524-39 Po wkroczeniu do Paryża wojsk niemieckich udał się do Lizbony, a następnie wyjechał do Urugwaju a potem do Argentyny. W listopadzie 1940 r. dał pierwszy koncert w Buenos Aires. Do 1942 r. koncertował z powodzeniem w wielu krajach Ameryki Południowej dając ponad 70 koncertów. Dzięki zdobytej sławie przybył na zaproszenie Y. Menuhina  do USA  i w kwietniu 1942 r. wystąpił w Carnegie Hall w Nowym Yorku. W latach 1942-45 występował z orkiestrami w wielu amerykańskich metropoliach z takimi dyrygentami jak Kussewicki, Mitropoulos, Monteux, Reiner, Rodziński, Szell. Po zakończeniu wojny dotarł do Anglii i koncertował po całej Europie (Francja, Hiszpani, Włochy, Szwajcaria). W 1949 r. odbył światowe tournee z muzyką Chopina  z okazji 100 rocznicy śmierci kompozytora (m.in.Australia, Nowa Zelandia, Cejlon). malcuz4Witold Małcużyński z żoną  Colette Gaveau

W 1958 r. pojawił się w Polsce, gdzie wystąpił na 9 koncertach. Każdy jego występ stawał się niemal patriotyczną manifestacją, a on sam uchodził za bohatera narodowego. Jego sposób interpretacji wywodził się z  tradycji romantycznej pianistyki Paderewskiego i Śliwińskiego, a zapotrzebowanie na takie szczere, osobiste i pełne pasji wykonania było wówczas duże. Identyfikując się z muzyką Chopina był często porównywany do uczniów  T.Leszetyckiego- B. Moisejewicza i  I.Friedmana, którzy  koncentrowali się na wydobyciu pięknego dźwięku  wyrzekając się sentymentalizmu przypisywanego pianistom wcześniejszej generacji. Do tej starej romantycznej tradycji wyrażającej się w egzaltacji i poetyckości Małcużyński wniósł w swoich wypowiedziach muzycznych więcej obiektywizmu i naturalności , a rezygnując z nadmiernego rubato osiągnął płynność w zakresie frazowania.  Oprócz muzyki Chopina wykonywał utwory Liszta, Rachmaninowa, Brahmsa, Czajkowskiego a także Szymanowskiego, Skriabina, Debussy’ego, Bartoka. Doceniano jego wrażliwość, błyskotliwą technikę i głęboki dźwięk. Artysta przyczynił się wielce do zwrotu Polsce bezcennych skarbów wawelskich- arrasów, które przechowawane były w okresie wojny w Kanadzie. Był jurorem wielu międzynarodowych konkursów pianistycznych. Zmarł na Majorce w 1977 roku i pochowany został na Cmentarzu  Powązkowskim w Warszawie.

Autor:  Radosław Rzepkowski

MIKOŁAJ KONSTANTY CIURLIONIS-KOMPOZYTOR, MALARZ

Mikalojus_Konstantinas_Čiurlionis_photo_portrait

Postać tego oryginalnego litewskiego kompozytora i malarza związanego silnie z Polską jest mało znana na świecie.  Na Litwie natomiast  na każdym  kroku spotykamy jego pomniki i tablice upamiętniające. Ciurlionis jako dziecko porozumiewał się i  korespondował po polsku, a jego twórczość jest związana w dużym stopniu ze środowiskiem warszawskim.  Artysta  wszedł na stałe do historii sztuki europejskiej i litewskiej kultury. Można go postrzegać jako  ,,renesansową” postać, gdyż oprócz muzyki i malarstwa pasjonował się historią, geologią chemią, geometrią, fizyką, astrologią, mitologią czy religiami wschodnimi i zachodnimi. Ten wybitny kompozytor i malarz  urodził się w 1875 roku w Oranach. Był najstarszym z dziewięciorga dzieci wiejskiego organisty. Dzieciństwo spędził w Druskiennikach, a początków muzyki uczył się u ojca. Jako 14- letni chłopiec został przyjęty do prywatnej orkiestry ks.Michała Ogińskiego w Płungianach w której grał na flecie. Dzięki poparciu Ogińskiego udał się na studia do Warszawy, gdzie w latach 1894-1899 kształcił się pod kierunkiem T. Mierz-Brzezickiego, A. Sygietyńskiego, i Z. Noskowskiego w Warszawskim Instytucie Muzycznym. Od tego czasu datuje się jego przyjaźń z E. Morawskim. W latach 1901-02 Ciurlionis uzupełniał studia muzyczne w Lipsku u C. Reineckego, a po powrocie do Warszawy wstąpił do szkoły rysunku, a następnie do Szkoły Sztuk Pięknych. Przy Warszawskim Towarzystwie Litewskim założył chór wykonujący pieśni ludowe. W 1907 roku przeniósł się do Wilna gdzie zorganizował Litewskie Towarzystwo Sztuk Pięknych z sekcją muzyki. W latach 1903-07 nie porzucając muzyki skoncentrował się na malarstwie. Ostatnie lata jego życia w Petersburgu zaznaczają się rozkwitem  twórczości malarskiej. Zmarł w wieku 36 lat w Pustelniku koło Warszawy.

466px-Pasaulio_sutverimas_X

Ciurlionis był malarzem w takiej samej mierze co kompozytorem. Twierdził że nie ma granic między sztukami.  Sztuka malarska –wg niego-może posiadać architektonikę tak jak muzyka i w barwach wyrażać dźwięki. Na polu malarstwa  zasłynął jako poszukiwacz ,,muzyczności” w tematyce i formie. Pozostawił kilkaset rysunków, grafik i 250 obrazów.  Starał się urzeczywistnić czasową zasadę rozwoju formy plastycznej kreując ideę przestrzeni malarskiej rozwijającej się w czasie poprzez szeregowanie poszczególnych obrazów cyklu. Nakładające się plany pozostają we wzajemnej relacji tworząc skomplikowane układy rytmiczne dynamizujące formę. Jego obrazy łączą cechy neoromantyzmu, symbolizmu i modernizmu. Zadziwiają tajemniczością i wielobarwną wyobraźnią. Łącząc muzykę z malarstwem artysta nadawał obrazom muzyczne tytuły, takie jak: Sonaty, Preludia,  Fugi, Fantazje. W cyklach Sonat doszedł do apogeum w swoich muzyczno-plastycznych wyobrażeniach.   Te nowe kształty wizerunkowe  malarstwa przyczyniły się do wzbogacenia europejskiego modernizmu. Swoje  doświadczenia malarskie przeniósł z kolei na muzykę bazując na  krótkich kompleksach melodycznych, harmonicznych i rytmicznych. Ewolucje jego założeń twórczych najlepiej  ilustrują utwory fortepianowe, zwłaszcza Preludia, które stanowią najliczniejszą grupę jego dzieł. Wychodząc od estetyki romantycznej i systemu tonalnego rozszerzył jego chromatyczne i harmoniczne możliwości. Poza tym stosował formy ostinatowe, polirytmie i politonalność, co zbliża go w pewnym stopniu do twórczości Bartoka. Jego opracowania pieśni ludowych na chóry mieszane i dziecięce mogą uchodzić za wzorcowe.

490px-Pasaulio_sutverimas_XI

Kompozytor pozostawił 300 utworów muzycznych, ale za jego życia opublikowano tylko 3 utwory fortepianowe i mały zbiór opracowań pieśni ludowych na chór dziecięcy, podczas gdy jego twórczość malarska budziła już uznanie  u współczesnych. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania muzyczną twłórczością artysty. Odkrywa się jego utwory i publikuje. Do najważniejszych kompozycji zaliczają się poematy symfoniczne-obrazy przyrody ,,W lesie”(1901) i ,,Morze” (1903-07), Uwertura ,,Kiestulis”, kantata ,,De profundis”, fortepianowe preludia, fugi, wariacje.

Ciurlionis był pierwszym litewskim kompozytorem muzyki symfonicznej.

Autor: Radosław Rzepkowski