Ledwo ucichła wrzawa nad ostatnim filmem Władysława Pasikowskiego, a już w kinach pojawił sie kolejny obraz jego autorstwa. Jack Strong jest opowieścią o pułkowniku Ryszardzie Kuklinskim, absolwencie Akademii Sztabu Generalnego i oficerze Ludowego Wojska Polskiego, który w latach 1971-1981 przekazał CIA ponad czterdzieści tysięcy stron tajnych dokumentów. Zawierały one m.in. dane techniczne nowoczesnych wówczas czołgów T-72, warianty ataku wojsk Układu Warszawskiego na Europę Zachodnią i plany rozmieszczenia radzieckich jednostek przeciwlotniczych na terenach Polski i NRD.
Bezcelowa jest tu ocena czynów postaci płk Kuklińskiego, ponieważ nie jest to film polityczny. Scenariusz napisało życie, znakomicie podrasował go na potrzeby filmu Pasikowski, a w rozpisane role wcielili się aktorzy o różnym stopniu doświadczenia, lecz o jednakowo wysokich umiejętnościach. Z tej mieszanki otrzymujemy bardzo zgrabny thriller szpiegowski, w którym Pasikowski w naturalny sposób pozostawia swój znak firmowy. Jak w pozostalych jego filmach, zastajemy tu postać, która uznając, że przebrała się miarka podłości rozpoczyna krucjatę przeciwko reszcie świata. Nie jest to jednak zrezygnowany kapral Kroll, bezkompromisowy Franz Maurer z Psów, czy naiwny Józek Kalina z Pokłosia. Mimo wspólnego, romantycznego mianownika, tu mamy do czynienia z bohaterem z krwi i kości, który żył naprawdę; narażał życie, a po godzinach dodatkowo musiał godzić swą działalność z byciem ojcem, mężem i obywatelem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Niebezpieczna to gra, wyczerpująca psychicznie (trwała dziesięć lat!) i pełna emocji o różnym nasileniu, czasem nawet humoru. Reżyser zawodowo dawkuje widzowi: napięcie, współczucie, dowcip, przerażenie, melancholię. Sprawia to, że film nie nuży, ani nie powoduje bólu głowy od nadmiaru informacji. Ba, wywołuje nawet beztroski uśmiech na widok mirafiori ścigającego opla rekord pomiędzy syrenkami i fiatami 125p. Nawiasem mówiąc, scena pościgu wygląda tu o wiele lepiej niż w innych polskich produkcjach, wymagających użycia muzealnych eksponatów. Nie jest żałośnie krótka, a wozy nie tylko suną bokiem po śniegu, ale także nie omijają rozmaitych przeszkód. Brawo za odwagę (dla reżysera)!
Cieszę się, że trend pokutujący od lat dziewięćdziesiątych w rodzimej kinematografii, polegający na obsadzaniu osób wskazanych przez producenta wyraźnie mija, przynajmniej w filmiach o dużym znaczeniu. W najnowszym filmie Pasikowskiego udział biorą wyłącznie aktorzy i to dobrzy aktorzy. W roli płk Ryszarda Kuklińskiego występuje Marcin Dorociński. Jego kolegów i przełożonych ze Sztabu Generalnego odtwarzają m.in.: Mirosław Baka (mjr Putek), Zbigniew Zamachowski (płk Gendera), Krzysztof Globisz (gen. Florian Siwicki), czy Ireneusz Czop (Rakowiecki). Na uwagę zasługuje epizodyczna, ale ważna rola Pawła Małaszyńskiego (kpt. Ostaszewski). Są również dwie perełki aktorskie, tym razem ze względu głównie na charakteryzację. Nagroda Plebana powędruje do: Krzysztofa Pieczyńskiego, który odtwarza postać prof. Zbigniewa Brzezińskiego, (doradcy prezydenta Jimmy’ego Cartera ds. bezpieczeństwa narodowego USA) oraz do Krzysztofa Dracza, wcielającego się w postać gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Obaj nie mieli dużego pola do popisu, ale w tym przypadku wystarczy, że byli i wypowiedzieli kilka zdań.
Pamiątkowe zdjęcie z planu filmowego w Waszyngtonie z maja 2013; ucharakteryzowany odtwórca Z. Brzezińskiego, aktor Krzysztof Pieczyński oraz profesor Brzeziński ,który odwiedził plan filmu podczas kręcenia scen.
Tradycyjnie u Pasikowskiego kobiety są sprowadzone do roli “tych, które nic nie rozumią”, ewentualnie widnieją jako tło męskich rozgrywek. Hanna Kuklińska w interpretacji Mai Ostaszewskiej gotuje, sprząta i urządza mężowi awantury na tle zazdrości. Z kolei Dagmara Domińczyk, czyli Sue (oficer CIA) wtapia się w tłum. Dosłownie. Na tym bowiem polega jej praca. Jest jeszcze trzecia kobieta (Michalina Olszańska), narzeczona jednego z synów głównego bohatera, ale jej rola, mimo że widoczna, jest ledwo zauważalna. A propos męskich konfrontacji: Davida Fordena, oficera prowadzącego płk Kuklińskiego gra Patrick Wilson. Między oboma dżentelmenami, już podczas pierwszego spotkania wyraźnie wyczuwamy nić prawdziwej, męskiej przyjaźni.
Nie bardzo wiem do czego w tym filmie można się przyczepić, ponieważ jest dość zgodny z moimi oczekiwaniami: miał to być film szpiegowski obfitujący w intrygę, suspens, euforię i rozczarowanie. I taki jest. Zrobił go Władysław Pasikowski, więc dodatkowo główny bohater powinien być skrojony na miarę Konrada Wallenroda i mimo zwycięstwa – przegrać. Historia pułkownika Kuklińskiego jest mi znana, więc wiedziałem jak zakończy się film, a mimo to w ciągu jego trwania jest kilka elementów, które sprawiały, że można podskoczyć w fotelu. Film z pewnością wart jest zobaczenia i… może nawet zapamiętania? Polecam.
Autor: Marcin Śmigielski
Fot.: jackstrongfilm.com
