Ile książek czyta statystyczny Polak? To jedno z ulubionych haseł autorów różnego rodzaju demotywatorów i innych internetowych ścieków. Źródła podają różne dane: dwie książki miesięcznie (!), jedną na rok, czterdzieści stron na rok… Z tych przekazów jasno wynikają dwie rzeczy: że statystyczny Polak w ogóle czyta oraz ile warte są statystyki. Pomny jednak wiedzy, że Czytelnicy Kroniki Montrealskiej są Polakami całkowicie niestatystycznymi i że mogą czytać znacznie więcej niż dwie książki na miesiąc, postanowiłem, że oprócz opisywania ciekawej muzyki i nieprzeciętnych filmów, przeczytam i opiszę również jakąś godną polecenia książkę. Owo noworoczne postanowienie spełniłem już w trzecim dniu trwania nowego roku. Instynkt podpowiadał mi, że będzie to książka niezwykle interesująca i z wielu względów godna polecenia. I, podobnie jak w przypadku płyt i filmów, miał rację. Po pierwsze dlatego, że jest książką podróżniczą (nawet jej tytuł brzmi: Podróże małe i duże, czyli jak zostaliśmy światowcami), a po drugie, że jej autorami są: Wojciech Mann i Krzysztof Materna.

Tym, którzy po poprzednim zdaniu postanowili czytać dalej serdecznie dziękuję i gratuluję właściwego wyboru. Ci z Was, którzy wyemigrowali w epoce Solidarności i wcześniej, nazwisk autorów mogą nie kojarzyć lub nie pamiętać. Wojciech Mann – znakomita osobowość radiowa i telewizyjna, właściciel niebywałego poczucia humoru opierającego się na absurdzie, satyryk, konferansjer, aktor oraz, jak się okazuje wbrew jego obawom, autor interesujących książek. Natychmiast rozpoznawany: w radio po głosie, w telewizji po głosie i sylwetce, w zależności co ujawni pierwsze. Krzysztof Materna – znakomita osobowość radiowa i telewizyjna, właściciel niebywałego poczucia humoru opierającego się na absurdzie, satyryk, konferansjer, aktor, reżyser oraz, wbrew temu co pisze o sobie, autor ciekawych książek. Wieloletni dyrektor artystyczny koncertów festiwali w Opolu i Sopocie. To rzecz jasna tylko wierzchołek góry ich osiągnięć dla polskiej kultury i sztuki; kto jest bliżej zainteresowany działalnością tych dżentelmenów, doszuka sobie w czeluściach Internetu. Szczególnie polecam YouTube i ich program „Za chwilę dalszy ciąg programu”.

Napisali razem książkę o swoich podróżach. Ukazała się ona już w 1995 roku, jednak pozostałaby niezauważona przez młodsze pokolenia, gdyby nie jej reedycja w 2011 roku i nowe, piękne wydanie, pełne zdjęć, dokumentujących tak fascynujące jak i dramatyczne wydarzenia z ich podbojów świata. A są to wydarzenia wesołe, mniej wesołe lub w ogóle niewesołe. Pełne ciekawych ludzi, ciekawych czasów oraz ciekawych gaf towarzyskich i kulturowych. Niekiedy przyprawiające o gęsią skórkę. Można się tu dowiedzieć np. jak, będąc w Palermo, zostali potraktowani przez sycylijską mafię, w jaki sposób wprowadzili cło na tureckie dywany na „Stefanie Batorym”, dlaczego firma remontowa Manna założona w Stanach Zjednoczonych przykleiła psa do podłogi, jak Krzysztof Materna brał udział w turnieju golfowym w Republice Południowej Afryki będąc chwilowo niewidomym, lub jak odmówili udziału w biznesie, który miał ich ustawić do końca życia, czyli handlu kradzionymi fortepianami. Dzięki autorom zobaczymy przez chwilę w wyobraźni oraz na niezliczonych zdjęciach m.in. Wenecję, Budapeszt (wyścig Formuły 1), Palermo, Nowy Jork, Toskanię, a także Tunezję, RPA, Acapulco i Katowice. Ze względów dość oczywistych najciekawszym dla mnie fragmentem były ich podróże po Ameryce Północnej i to, czy ich spostrzeżenia pokrywają się z obserwacjami moimi oraz moich znajomych. Ze szczególnym wzruszeniem przyjąłem wrażenia Wojciecha Manna z jego nietelewizyjnych prac zarobkowych, czyli z wykonywania remontów oraz obszerne, bo zawarte w kilku zdaniach wyjaśnienie co to jest „tubajforek”.

Pracą nad książką podzielili się sprawiedliwie, bo czerwoną (ale przyjazną dla oka) czcionką uwiecznione są wspomnienia Manna, a granatową – Materny. Stosunek czerwonego do granatowego jest bardzo wyrównany, tak samo jak stosunek ciekawostek do humoru w każdej z tych barw. Początek właściwej treści książki to zawodowo-romantyczne podróże transatlantykiem „Stefan Batory”. Zawodowe, bo umilali pasażerom podróż tzw. programem artystycznym, a romantyczne oczywiście ze względu na magię bezkresnych mórz i owiany niemal legendą obiekt pływający. Zaczyna czerwony, drugi rozdział na tem sam temat pisze „swoimi oczami” granatowy. Nie zawsze jest taka zgodność w całej książce i czasami w tok barwnych opowieści czerwonego wtrąca się granatowy i odwrotnie. A na samym końcu, już za posłowiem i spisem fotografii czeka nas niespodzianka. Jaka? Pozwolę sobie tylko zacytować fragment: Nie można być prawdziwym podróżnikiem światowcem, jeżdżąć wyłącznie na zachód, południe i północ. Prawdziwy światowiec nie omija wschodu. Wschód jest bardzo ważny, ponieważ tam wschodzi słońce (gdyby nie było wschodu, nie byłoby również zachodu i zostałyby tylko północ i południe, a to już nie to samo). I tylko do jednego się przyczepię. Przy poszczególnych podróżach brak jest wskazań na osi czasu, kiedy mniej więcej dana wycieczka miała miejsce.

A tak naprawdę Podróże małe i duże… jest opowieścią o przyjaźni. Takiej męskiej. Nie tylko między panami Materną i Mannem, ale także między nimi i ich znajomymi, z którymi czasami – bez drugiej połowy popularnego duetu – udają się w podróż.

Polecam.

Autor:Marcin Śmigielski

Fot.: archiwum prywatne W. Manna i K. Materny