Giuseppe Verdi miałby dziś 200 lat. Ten najbardziej znany kompozytor operowy na świecie urodził sie w 1813 roku w La Roncole, a  muzyka jego nieprzerwanie odnosi   triumfy na całym świecie. Swoim talentem przerósł on starszych od siebie  luminarzy ,,złotego wieku’’ opery włoskiej: Donizettiego, Rossiniego i Belliniego. Dzięki Verdiemu muzyka włoska, która przeżywała swój rozkwit w okresie Renesansu i Baroku, odzyskała wysoką pozycję w kulturze  europejskiej. Błyskotliwe arie sopranowe i heroiczne arie  tenorowe, miłosne duety, wspaniałe sceny chóralne i umiejętności dramaturgiczne zadecydowały o wielkości kompozytora.

Nie bez znaczenia jest szczerość wypowiedzi i wdzięk, trafiające do serc melomanów. Nie ma teatru operowego na świecie, który nie posiadałby w repertuarze jego dzieł.  Pierwsza  opera Verdiego « Oberto » wystawiona została w 1839 roku, ale wielki sukces odniosło dopiero kolejne dzieło sceniczne  ,,Nabucco” (1842),  stanowiące rodzaj  manifestu politycznego. Odczytano je  jako aluzje do ruchu niepodległościowego  dążącego do wyzwolenia  Włoch spod panowania Habsburgów. Akcenty wolnościowe pojawiające się w operach Verdiego odegrały  istotną rolę w podtrzymywaniu   wiary w  zjednoczenie Włoch, które dokonało się w 1861 roku. Z uwagi na to  Włosi uważają  Verdiego za bohatera,  który  walczył za pomocą swej sztuki o zjednoczenie kraju. Po sukcesie ,,Balu maskowego” (1859) wołano: ,,Viva Verdi!” co oznaczało Viva Vittorio Emanuele Re d’Italia” (było to zakazane hasło zjednoczenia Włoch). Dzięki zasługom na tym polu Verdi został nominowany do Parlamentu w latach 1861-65. Najwiekszą sławę i bogactwo przyniosły Verdiemu 3 arcydzieła ujęte jako Trylogia: « Rigoletto » , « Trubadur » i « Traviata ». Arie z tych oper zadomowiły się w szerokim obiegu kulturowym, (np. La donna e mobile’’ z ,,Rigoletta’’). Światowy sukces odniosły kolejne opery ,,Simon Boccanegra”, ,,Moc przeznaczenia” i ,,Don Carlos.”

Wielkim powodzeniem cieszy się do dziś opera heroiczna ,,Aida” napisana z okazji  otwarcia Kanału Suezkiego (1871). Podbiła ona sceny europejskie  i  potwierdziła  prymat opery włoskiej nad dramatem muzycznym Ryszarda Wagnera.  Dwie ostatnie opery ,,Otello” i ,,Falstaff” są przykładem  powrotu do realizmu  (weryzm) i zbliżają się w konstrukcji do dramatu muzycznego, nie wyrzekając się włoskiej tradycji. Niektóre z jego oper doczekały się ekranizacji i wspaniałych nagrań. Oprócz oper wielką popularność zyskało ,, Requiem’. Ta  wieloczęściowa msza żałobna Verdiego napisana została w hołdzie dla włoskiego poety Aleksandra Manzoniego, zmarłego w 1873 r.  Był on wielkim patriotą i przyjacielem kompozytora. ,,Requiem” odznacza się   dramatyzmem, plastycznością wyrazu i lekkością faktury.

 Jednak  największym w przenośni ,,dziełem”  kompozytora była –jak osobiście  wyznał-,, Casa di Riposo per Musicisti’’.W wieku 87 lat przed śmiercią powiedział : » Ze wszystkich moich dzieł najdroższym jest dom który wybudowałem w Mediolanie dla starych, biednych artystów którym nie było dane osiągnać slawy…Wierzcie mi, ten dom jest dla mnie najpiękniejszą operą”. Nie wszyscy bowiem wiedzą , że kompozytor zafundował z własnych oszczędności schronisko dla ubogich muzyków w Mediolanie. Skorzystało z niego setki kompozytorów, śpiewaków, dyrygentów i muzyków orkiestrowych.  To przedsięwzięcie Verdiego świadczyło o wielkiej jego hojności i dobroczynności. Był on człowiekiem sławnym i bogatym, a jednocześnie skromnym i bardzo oszczędnym.  Kompozytor zmarł w 1901 r w Mediolanie. Arturo Toscanini zebrał na pogrzeb 900 osobowy zespół by poprowadzić chór z opery ,,Nabucco”  przy którego dzwiękach tysiące Włochów oddało hołd kompozytorowi. Przez cały rok 2013 w wielu teatrach operowych świata i na festwalach, głównie w Europie,rozbrzmiewać będą dzieła Giuseppe Verdiego w najlepszych wykonaniach.

Autor:Radosław Rzepkowski

grafika:internet