Ville-Marie jest pierwszą francuską nazwą obecnego miasta Montreal. Niejaki Jerome le Royer,pan de La Dauversiere z północno-zachodniej Francji podczas głębokiej modlitwy w 1635 otrzymał wezwanie od opatrzności,aby założyć kolonię misyjną na wyspie Montreal.W 1640,Jerome le Royer wraz z Jean-Jacques Olier de Verneuil (założyciel świeckiego zakonu Sulpicjuszy) zakładają Towarzystwo Najświętszej Marii Panny z Montrealu d Nawracania Indian w Nowej Francji (Société de Notre-Dame de Montréal pour la conversion des sauvages de la Nouvelle France). W tym samym roku Jerome le Royer zawarł  znajomość z młodym szlachcicem z Szampani Paulem Chomedey de Maisonneuve,który wyraził chęć poświęcenia się w pracy misyjnej w Nowej Francji. Na propozycję objęcia kierownictwa nowo powstałego Towarzystwa Najświętszej Marii Panny z Montrealu d Nawracania Indian w Nowej Francji ,Paul Chomedey de Maisonneuve odpowiedział; Mój Panie,jestem gotów wyjechać do Montrealu oraz poswięcić moje życie oraz złożyć w ofierze Bogu wszystko co posiadam we Francji. Mała grupa Francuzów osiedla się na stałe na wyspie Montreal 17 maja 1642 zakładając osadę Ville-Marie. Oprócz kilku rodzin,wśród kolonizatorów byli księża oraz siostry zakonne,m.in. Jeanne Mance,założycielka Hotel-Dieu de Montreal,jednego z najstarszych szpitali na kontynencie północno-amerykańskim,czy też Marguerite Bourgeoys ,założycielkę edukacji w Nowej Francji.

Pomnik bohatera Dollard des Ormeaux w Parku Lafontaine ,Montreal

W 1658 roku,młody,22-letni Dollard des Ormeaux przybywa do Nowej Francji,gdzie został mianowany komendantem garnizonu w Forcie Ville-Marie (miejsce dzisiejszego skrzyżowania ulic Mills i Commissaires). Pan Chomedey de Maisonneuve nadaje mu 30 arpentów ziemi,na której może się osiedlić. Nowy przybysz ze starego kontynentu nie kwapi się jednakoż do uprawy ziemi,według zapisów z tamtych czasów Dollard bardziej był zainteresowany sławą oraz przygodą. Istnieją podania,że Des Ormeaux uciekł z Francji z powodu pojedynku aby rozpocząć nowe życie .

Początkowo Indianie nie zdawali sobie nawet sprawy o pojawieniu się małej kolonii intruzów z Europy. Z czasem Irokezi bardzo nieprzychylnie nastawieni do Europejczyków postanawiają całkowicie rozprawić się z nimi i przepędzić na cztery wiatry. Francuzi dowiedzieli się o planach Irokezów od indiańskiego więźnia,który zdradził plany Irokezów planujących od jesieni 1659 roku wielką inwazję na Nową Francję ,poczynając od wyspy Montreal,poprzez miasto Trois Rivieres a kończąc na totalnej destrukcji miasta Quebec. Wobec takiego zagrożenia ze strony Irokezów,młody Dollard z grupą 16-tu wolontariuszy bez żadnego militarnego przygotowania wyrusza z Ville-Marie na spotkanie z Irokezami . Pierwsza potyczka z Irokezami ma miejsce w pobliżu Wyspy Sióstr (Ile des Soeurs),podczas której zostało zabitych kilku indian a po stronie Francuzów straty były oszacowane na trzech zabitych i kilku rannych.

Bitwa pod Long Sault.

1 maja 1660 roku grupa niedoświadczonych wolontariuszy pod wodzą Dollard des Ormeaux pojawia się w opuszczonej osadzie Algonkinów przy rzece Outaouais .Po wzmocnieniu palisady ,zajmują pozycje obronne ,do grupy Europejczyków dołączyło się około 40 Huronów oraz 4 Algonkinów z okolic Trois Rivieres. Nazajutrz,2 maja około 300 Irokezów zaatakowało Fort Long Sault . W czasie tej pierwszej konfrontacji jeden z wodzów irokezkich z plemienia Seneków został zabity ,jego głowa odcięta i jako trofeum nabita na jeden z pali otaczającej Fort palisady. Irokezi w wyniku częstych porażek i trudności ze zdobyciem Fortu zwrócili się o pomoc do Mohawków,którzy w sile 500 wojowników przyszli im z pomocą 5 dni później. Przerażeni Huroni,którzy współpracowali z Francuzami zdezerterowali i przyłączyli się do Irokezów. Dollard des Ormeaux zginął od granatu ręcznej roboty który był przeznaczony dla Irokezów,losy bitwy od tego momentu zostały przesądzone. Wszyscy pokonani z garnizonu Dollarda des Ormeaux,ranni czy zabici zostali spaleni na stosie zgodnie z wojenną tradycją irokezką.Pomimo faktu,że Irokezi stracili około 80 wojowników w tej bitwie wobec 16-tu ofiar po stronie francuskiej to odstąpili ostatecznie od planu inwazji Nowej Francji.

Dollard des Ormeaux uzyskał pośmiertnie wymarzoną sławę za odparcie z garstką ludzi inwazję Irokezów z 1660 roku. Ataki Irokezów od tego czasu ucichły na pewien czas co pozwoliło młodej kolonii na spokojną uprawę ziemi unikając w ten sposób widma głodu. Tymczasem niektórzy historycy nie są w stanie potwierdzić bohaterstwa Dollarda,twierdząc,że on nigdy nie miał zamiaru bronić Nowej Francji,lecz wyruszył do bitwy a Irokezami powodowany korzyściami materialnymi,chcąc rabować Indianom skóry futerkowe,na które był wielki popyt w Europie. Dollard des Ormeaux według pewnych historyków był zwykłym piratem ,mającym pecha znajdując się w nieodpowiednim miejscu o nieodpowiednim czasie. Według tych samych historyków postać tego wagabonda została wykorzystana przez władze kościelne w celu stworzenia mitu bohatera patriotycznego,łączącego nową kolonię poprzez pryzmat patriotycznego i religijnego zachowania.

Fot: autor (klikając w fotkę z muszkieterem zobaczysz artykuł o Forcie Chambly)

W 1665 roku,król Francji Ludwik XIV wysłał do Nowej Francji regiment Carignan-Salieres aby bronic nową kolonię przed atakami Irokezów. Ten elitarny regiment doprowadził do traktatu z Irokezami znanego pod nazwą Wielkiego Pokoju w Montrealu w 1701 roku.

Przez długie lata w prowincji Quebec,święto brytyjskiej królowej; Dzień Wiktorii (ang:Victoria Day,fr:Fête de la Reine) by o świętowane jako Święto Dollarda (fr: Fête de Dollard),które było i pozostało manifestacją odmienności kultury francuskiej na łonie kanadyjskiej konfederacji. Od 2003 roku rząd prowincjonalny Quebecu na mocy dekretu świętuje ten dzień jako Narodowy Dzień Patriotów.

Fot:autor (Klikając w powyższe zdjęcie znajdziesz odnośnik do artykułu o Patriotach Quebeckich )

Autor:Zbigniew Wasilewski

grafika:internet