DSC_0016

Rzeźby lodowe

Miasteczko Saint-Côme, byłoby jednym z wielu dziesiątek podobnych i nie wyróżniających się miasteczek w całej prowincji More »

_DSC0042

Indiańskie Lato

Wyjątkowo ciepła temperatura w ciągu października wystarczyła, by wszyscy zaczęli mówić o Indiańskim Lecie. Czym rzeczywiście More »

huitre

Boso ale w ostrygach

Od wieków ostrygi są wyszukanym daniem smakoszy dobrej kuchni oraz romantyków. Ostryga od czasów antycznych uchodzi More »

ville-msh1

Góra Świętego Hilarego w kolorze dojrzałej dyni

Góra Św. Hilarego ( fr: Mont St-Hilaire) jest jedną z 8 gór (a raczej wzgórz ze More »

24pazdziernika2016Wojcik1

Henryk Wójcik (1947-2018)

Polonia montrealska pożegnała Henryka Wójcika w piątek 07 grudnia 2018 na uroczystej mszy pogrzebowej w kościele More »

Domestic_Goose

Milczenie Gęsi

Wraz z nastaniem pierwszych chłodów w Kanadzie oczy i uwaga konsumentów jest w wielkiej mierze skupiona More »

rok-ireny-sendlerowej-logo

2018 rok Sendlerowej

Uchwała Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 8 czerwca 2017 r.w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Ireny More »

Parc-Oméga1

Mega przygoda w parku Omega

Park Omega znajduje się w miejscowości Montebello w połowie drogi między Gatineau i Montrealem. Został założony More »

homer-simpson-krzyk-munch

Bliskie spotkanie ze służbą zdrowia.Nowela

Nie tak bardzo dawno temu w wielkiej światowej metropolii na kontynencie północno-amerykanskim w nowoczesnym państwie Kanadzie, More »

Flower-for-mother

Dzień Matki

Dzień Matki obchodzony jest w ponad 40 krajach na świecie. W Polsce mamy świętują 26 maja, More »

DSC_0307

Christo Stefanoff- zapomniany mistrz światła i koloru

W kanadyjskiej prowincji Quebek, znajduje się miasteczko Val David otoczone malowniczymi Górami Laurentyńskimi. W miasteczku tym More »

2970793045_55ef312ed8

Ta Karczma Wilno się nazywa

Rzecz o pierwszych osadnikach polskich w Kanadzie. W kanadyjskich archiwach jako pierwszy Polak imigrant z polski More »

Capture d’écran 2018-04-01 à 20.00.04

Rezurekcja w Parafii Św. Krzyża w Montrealu

W Montrealu oprócz czterech polskich parafii katolickich, zarządzanych przez Franciszkanów jest jeszcze jedna polska parafia należąca More »

Capture d’écran 2018-03-25 à 12.47.16

Wielkanoc w Domu Seniora

W sobotę 24 marca 2018 uczniowie z montrealskiego Szkolnego Punktu Konsultacyjnego przy Konsulacie RP w Montrealu More »

DSC_4819

Gęsie pipki i długi lot do punktu lęgu

Jak się mają gęsie pipki do długiego gęsiego lotu ? A jak się ma piernik do More »

embleme-insecte-montreal

Montrealski admirał

Entomologicznym emblematem prowincji Quebek  jest motyl admirał. W 1998 roku, Quebeckie Stowarzyszenie Entomologów zorganizowało publiczne głosowanie More »

Capture d’écran 2018-03-20 à 15.21.11

XVII Konkurs Recytatorski w Montrealu

W robotę 17 marca 2018 r. odbył  się XVII Konkurs recytatorski w Montrealu. W konkursie brały More »

herb templariuszy

Sekret Templariuszy

Krucjata albigeńska, jaką zorganizował przeciwko heretykom Kościół Katolicki w XIII wieku, zniszczyła doszczętnie społeczność Katarów, dzięki More »

Capture d’écran 2018-03-14 à 17.54.19

IV Edycja Festiwalu Stella Musica

Katarzyna Musiał jest współzałożycielką i dyrektorem Festivalu Stella Musica, promującego kobiety w muzyce. Inauguracyjny koncert odbył More »

800px-August_Franz_Globensky_by_Roy-Audy

Saga rodu Globenskich

August France (Franz) Globensky, Globenski, Glanbenkind, Glaubenskindt, właśc. August Franciszek Głąbiński (ur. 1 stycznia 1754 pod More »

Bez-nazwy-2

Błękitna Armia Generała Hallera

Armia Polska we Francji zwana Armią Błękitną (od koloru mundurów) powstała w czasie I wojny światowej z inicjatywy More »

DSC_4568

Polowanie na jelenia wirginijskiego, czyli jak skrócić zimę w Montrealu

Jest z pewnością wiele osób nie tylko w Montrealu, którym dokuczają niedogodności kanadyjskiej zimy. Istnieje jednak More »

CD-corps-diplomatique

Konsulat Generalny RP w Montrealu-krótki zarys historyczny

Konsulat Generalny w Montrealu jest jednym z trzech pierwszych przedstawicielstw dyplomatycznych powołanych przez rząd polski na More »

Capture d’écran 2018-03-07 à 08.47.09

Spotkania Podróżnicze: Krzysztof Tumanowicz

We wtorek, 06 marca w sali recepcyjnej Konsulatu Generalnego w Montrealu odbyło się 135 Spotkanie Podróżnicze. More »

Capture d’écran 2018-02-24 à 09.30.00

Polsko Kanadyjskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy w Montrealu

Polsko-Kanadyjskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy w Montrealu ( PKTWP) powstało w 1934 roku jako nieformalna grupa. Towarzystwo More »

poutine 2

Pudding Kebecki,czyli gastronomiczna masakra

Poutine jest bardzo popularnym daniem kebeckim. Jest to bardzo prosta potrawa złożona generalnie z trzech składników;frytki,świeże kawałki More »

original.1836

Sir Casimir-rzecz o gubernatorze pułkowniku jej królewskiej mości

Przy okazji 205 rocznicy urodzin przypominamy sylwetkę Kazimierza Gzowskiego (1813 Petersburg-1898 Toronto),najsłynniejszego Kanadyjczyka polskiego pochodzenia – More »

Syrop-klonowy

Kanada miodem płynąca

Syrop klonowy powstaje z soku klonowego. Pierwotnie zbierany przez Indian, dziś stanowi istotny element kanadyjskiego przemysłu More »

Capture d’écran 2018-02-22 à 12.57.23

Nowy Konsul Generalny RP w Montrealu, Dariusz Wiśniewski

Dariusz Wiśniewski jest związany z Ministerstwem Spraw Zagranicznych od roku 1994.  Pracę swą rozpoczął w Departamencie More »

24 marzec 2015

Chronologia sprzedaży budynków Konsulatu Generalnego w Montrealu

20 lutego 2018 roku, środowisko polonijne w Montrealu zostało poinformowane bardzo lapidarną wiadomością rozesłaną do polonijnych More »

Category Archives: Kanada

II Festiwal Stella Musica 2016

stellaMus

W sobotę, 12 marca 2016 w Théâtre Outremont odbędzie się koncert Kobiety w muzyce, którego program zaprezentują kobiety: solistki, kompozytorki i dyrygentki. Zapraszamy Państwa na unikalny i porywający koncert 2-giej edycji Festiwalu Stella Musica w sobotę 12-tego marca 2016, o godzinie 20:00 w Théâtre Outremont (1248 av Bernard). W ten niezwykły wieczór zaprezentują swoje talenty znakomite artystki, które wystąpią razem na jednej scenie z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet.

K.Musiał

To wydarzenie pozwoli Państwu poznać muzyków z Montrealu i z zagranicy, którzy wzbogacają pejzaż muzyki klasycznej. „Najistotniejszą dla nas sprawą jest docenienie roli kobiet w muzyce i działanie, by były coraz bardziej widoczne” – podkreśla dyrektor artystyczna i współzałożycielka Festiwalu Stella Musica, Katarzyna Musiał. „Kompozycje i interpretacje utworów tworzonych i wykonywanych przez kobiety mają swój znaczący udział w bogactwie muzyki klasycznej i w 2-giej edycji Festiwalu zostaną podkreślone właśnie te elementy; równocześnie zabierzemy słuchaczy w muzyczną podróż obejmującą epoki od baroku do współczesności.” W trakcie koncertu bedzie można również usłyszeć i zobaczyć unikatowe instrumenty, takie jak toy piano (fortepian zabawka), wiolonczelę barokową i klawesyn.

Program koncertu zawiera kompoyzcje Grażyny Bacewicz, Isabelle Panneton, Élisabeth Jacquet de la Guerre, Giovanni Gabrieli, J. S. Bacha, Francesco Paolo Supriani, Johna Caga, Manuela de Falli, Benjamina Brittena, Johannesa Brahmsa, Béli Bartóka, Ernesta Blocha i Piotra Czajkowskiego, które wykonają Katarzyna Musiał (fortepian), Katelyn Clark (klawesyn, toy piano), Elinor Frey (wiolonczela) i l’Orchestre de l’Université de Montréal pod batutą Lori Antounian, Nadège Frances Foofat i Véronique Lussier.

smf_promo_flyer_20160207_frontcolor_pl

O Festiwalu Stella Musica:

Celem Festiwalu jest zwrócenie uwagi na twórczy wkład i wybitne osiągnięcia muzyczne kobiet instrumentalistek, kompozytorek, wokalistek,  dyrygentek i zespołów muzcznych. Naszą intencją jest skupienie uwagi na kobietach tworzących w dziedzinie muzyki klasycznej i włączanie ich osiągnięć do historii muzyki.

Dodatkowe informacje znajdą Państwo na stronie Festiwalu www.stellamusica.org    PROMO CODE specjalnie dla montrealskiej Polonii można uzyskać wysyłając email na adres: info@stellamusica.org

Inauguaracja Festiwalu Stella Musica - Kobiety w Muzyce, która miała miejsce 13 marca 2015 była wielkim sukcesem.  Założycielką i dyrektorem artystycznym festiwalu jest znana montrealskiej Polonii pianistka Katarzyna Musiał.

8

Niezapomniane momenty zeszłorocznego Festiwalu Stella Musica to: koncert na marimbę z orkiestrą Emanuela Sejourne’a, w którym swój talent pokazała, wibrując pałeczkami, Krystina Marcoux, kwartet smyczkowy jednej z bardziej znanych kompozytorek  amerykańskich  Amy Beach wykonany przez kobiecy kwartet 4ailes, brawurowe wykonanie koncertu legendarnego polskiego kompozytora Henryka M. Góreckiego przez Katarzynę Musiał wraz z zespołem Arkea pod dyrekcja Diny Gilbert.

Warto również podkreślić, że podczas wieczoru wykonane zostały premiery  dwóch młodych kompozytorek z  Montrealu,  Marie-Claire Saindon i Vani Angelowej. Rozentuzjazmowana publiczność nie opuszczała Teatru Outremont jeszcze długo po koncercie.

Na drugą edycję Festiwalu przygotowaliśmy  dla  Państwa kolejny wspaniały wieczór pełen muzycznych niespodzianek. Serdecznie zapraszamy!

Katarzyna Musial
Autor: Katarzyna Musiał, materiały prasowe
Grafika: materiały prasowe

Wielki koncert walentynkowy.

Walentynki-róża

W bardzo mroźne popołudnie ubiegłej niedzieli w której przypadało święto walentynek, sala reprezentacyjna Przedstawicielstwa Handlowego RP w Montrealu przekształciła się w salę koncertową.  Publiczność polonijna dopisała z nieoczekiwaną frekwencją, sala była wypełniona po brzegi. Tegoroczny koncert walentynkowy był połączony z Montrealskim Salonem Poezji. Liliana Komorowska potwierdziła jeszcze raz,że jest doskonałą konferansjerką oraz swój starannie dobrany program poetycki był na bardzo wysokim poziomie. Nasza sympatyczna pianistka dobrze znana polonijnej publiczności Justyna Gabzdyl dała jeden ze swoich lepszych popisów wirtuozerii. Publiczność wiele razy bardzo gorąco oklaskiwała jej interpretacje. Podczas koncertu pojawili się również zaznajomieni z polonijną wspólnotą w Montrealu dwoje wielkich artystów Olga Mizyuk wiolonczelistka oraz Igor Mostovoy baryton. Obydwoje byli również bardzo docenieni przez publiczność. Wielki koncert walentynkowy został zorganizowany przez Polski Instytut Naukowy w Kanadzie. Należy przyznać, że ostatni koncert był niezwykle udaną imprezą i miejmy nadzieję, że wpisze się na trwałe do kalendarza wydarzeń artystycznych w Montrealu.

DSC_0215 Konferansjerka a zarazem interpretatorka poezji Liliana Komorowska

DSC_0225 Olga Mizyuk violonczelistka

DSC_0227 Igor Mostovoi, baryton dał popis swojego talentu nie tylko operowego lecz również jako znakomity aktor

DSC_0229 DSC_0231 DSC_0233 DSC_0235 DSC_0243 DSC_0247 DSC_0249 Liliana Komorowska recytuje poezję miłosną po polsku, francusku i angielsku

DSC_0259 Justyna Gabzdyl

DSC_0262 DSC_0267 Prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej okręg Quebec Adam Skorek mile zaskoczył artystów wkraczając na koniec koncertu z wielkim naręczem róż

DSC_0270 DSC_0277 Selfie jak najbardziej na czasie; Prof. Halasa, Prof. Adam Skorek, skrzypek Mariusz Monczak

DSC_0280 Kolekcjoner selfie Mariusz Monczak z Lilianą Komorowską

DSC_0283

Artysta malarz, Marek Żółtak przekazał Justynie kwiaty w swoim oryginalnym stylu; namalowane na kanwie o poranku poprzedzającym koncert :)

Autor: Zbigniew Wasilewski

Fot: Zbigniew Wasilewski

Krótka historia Hawańskiej Konspiracji

Mulata jerusalem

Hawana została założona około 1515 roku przez hiszpańskiego konkwistadora Diego Velaqueza de Cuellara na południowym wybrzeżu Wyspy. W 1519 została przeniesiona na obecne miejsce (stąd według niektórych źródeł została założona w 1519).Osada zaczęła rozwijać się w to, co teraz stanowi trzon Habana Vieja ze swoimi pierwszymi uliczkami leżącymi pomiędzy obecnie Plaza de Armas i Plaza de San Francisco. W tym samym czasie odkryto głęboki i łatwy w nawigacji kanał łączący Kubę z wyspami Bahama co było ważnym krokiem w ustanowieniu szlaków handlowych między Hiszpanią a Nowym Światem i dzięki czemu Hawana zyskała sobie przydomek: Klucz do Nowego Świata i Bastion Indii Zachodnich.

W 1558 r. Hawana stała się jedynym kubańskim portem autoryzowanym do prowadzenia handlu między Ameryką i Hiszpanią. Od tego momentu rozpoczął się proces fortyfikacji miasta. Służyć temu miało zbudowanie pierwszej kamiennej fortecy w obu amerykach, zamku Castillo de la Real Fuerza. Rozpoczęto również budowę zamków Castillo de San Salvador de la Punta i Castillo de Los Tres Reyes del Morro, który ostatecznie ukończono w 1630 r. W 1663 r. po ponad stu latach kłótni rozpoczęto budowę murów obronnych wokół miasta, które ukończono w 1740 r. Mimo prób zabezpieczenia Hawany przed najazdami, ataki nie ustawały a w 1752 r. po 6 tygodniach oblężenia, miasto zostało zdobyte przez brytyjczyków. Okupacja brytyjska uwolniła handel cukrem. Do tej pory Hawana miała prawo handlować wyłącznie z Hiszpanią będąc jedynie łącznikiem między Europą a Ameryką Północną. Okupacja brytyjska dała szansę na niezależny handel cukrem i kawą z resztą świata, co pomogło w rozwoju kubańskich plantacji i przyniosło plantatorom krociowe zyski. Po 11 miesiącach brytyjczycy opuścili Hawanę, wymieniając ją z Hiszpanami na Florydę. W XIX wieku nastapił okres rozwoju i rozkwitu miasta. W tym czasie powstały najpiękniejsze budowle a miasto zdobyło nowy bardziej elegancki i zamożny wizerunek. Niestety wraz z rozwojem miasta szedł rozwój przestępczości, prostytucji i korupcja wśród lokalnych urzędników.

Po wojnie o niepodległość na początku XX wieku, Kuba weszła w strefę amerykańskich wpływów. Do Hawany ściagnęły tłumy amerykańskich inwestorów. Kiedy w USA trwała prohibicja, Hawana stała się centrum rozrywkowym Ameryki. W tym czasie powstały najbardziej luksusowe hotele, olśniewające rezydencje i pałace. Napływająca rzeka bogatych amerykańskich turystów sprawiła, iż Hawana znowu stała się miastem kasyn, domów gry, klubów muzycznych, burdeli i knajp. W hazard mocno inwestowała amerykańska mafia na czele której stał Meyer Lensky, który za cel postawił sobie przekształcenie miasta w miasto grzechu bardziej olśniewające niż Las Vegas.

Mafia rządziła wyspą, większość decyzji i inwestycji powiązanych było z jej członkami. Mafiosi gościli takie osobistości jak Frank Sinatra, Marlon Brando czy Senator John F. Kennedy dla którego nawet zorganizowano orgię z udziałem kilku kubańskich piękności w Comodoro Hotel. Plany całkowitego przejęcia wyspy przekreśliła kubańska rewolucja. Gdy Fidel Castro wkraczał do miasta na czele swych oddziałów, amerykanie w popłochu opuszczali Hawanę. Siły rewolucyjne szybko oczyściły ulice z prostytucji i przestępczości a opuszczone przez swych właścicieli piękne rezydencje trafiły w ręce kubańskich wieśniaków i aparatczyków nowej władzy. Polityka gospodarcza Fidela Castro doprowadziła wiele z najpiękniejszych zabytków kolonialnych do ruiny, jednakże od początków lat 80 prowadzone są zabiegi renowacyjne w obrębie starego miasta.

To właśnie na starówce hawańskiej można spotkać kolorowo ubrane mulatki z naręczami kwiatów.

Mulatki w tradycyjnych strojach są pracownicami kubańskiego ministerstwa turystyki i można się z nimi fotografować .Cena 5 $ za kilka zdjęć z jedną dziewczyną.

Proponuję na chwilkę oderwać się pozornie od tematu i przenieść do średniowiecznej Europy….

W czerwcu 1099 roku armia krzyżowa licząca jakieś 12 tys. pieszych, 1,2 tys. konnych i tłumy zwykłych pielgrzymów stanęła pod murami Jerozolimy. Była to potężna twierdza, uzbrojona między innymi w ogień grecki, należąca do rządzącej Egiptem dynastię Fatymidów. Kiedy Egipcjanie zobaczyli zbliżającą się armię, przezornie wygnali wszystkich chrześcijan z miasta i przygotowali się do obrony. Na szczęście dla krzyżowców, Egipt trawiony był przez konflikty dynastyczne, które aż do zajęcia go przez Saladyna skutecznie ograniczały jego możliwość prowadzenia wojen. Najważniejszym problemem krzyżowców był brak machin oblężniczych. Na szczęście ten problem udało się szybko rozwiązać dzięki przybyciu floty genueńskiej, zaopatrzonej w materiały do budowy takich machin. Pomimo licznych ataków krzyżowcom nie udawało się jednak zdobyć miasta. Ostatecznie z pomocą dla wycieńczonych upalnych latem i zmęczonych brakiem sukcesów krzyżowców przyszedł niejaki kaznodzieja imieniem Piotr Dezydery głosząc, że ukazał mu się zmarły biskup Ademar. Kaplan nakazał odbyć post, a następnie obejść w procesji boso mury Jerozolimy, dzięki czemu uda im się zdobyć miasto w ciągu dziewięciu dni. Wojsko krzyżowe z nowym zapałem przystąpiło do oblężenia. W końcu 14 lipca, hufiec pod dowództwem Gotfryda sforsował mury. W mieście zamordowano wszystkich mieszkańców, czyli pozostałych tam muzułmanów i żydów. Ten akt barbarzyństwa odbił się szerokim echem w świecie muzułmańskim, a nawet w Europie. Arabowie nigdy potem już nie umieli zapomnieć Frankom tej zbrodni. 29 lipca zmarł Urban II, pomysłodawca całego ruchu, nie dowiadując się przed śmiercią o wielkim sukcesie krzyżowców.

Koronę nowego Królestwa zaproponowano Gotfydowi z Bouillon, który jednak odmówił koronacji w miejscu śmierci Chrystusa i przyjął jedynie tytuł Obrońcy Grobu Świętego. Wybrano też patriarchę Jerozolimy, którym został kapłan imieniem Daimbert. Ostatnią, bitwą krucjaty była sierpniowa bitwa pod Askalonem, gdzie wojska krucjatowe odparły kiepsko zorganizowany i dowodzony atak armii Egipskiej. Królestwo Jerozolimskie przetrwało do 1291 roku,kiedy to Jerozolima została odbita Chrześcijanom przez Mameluków.

Dlaczego wspominam o Królestwie Jerozolimy ? No właśnie może nie tyle ze względu na jedną śliczną mulatkę w Hawanie co na jej złoty naszyjnik….

O jakimkolwiek zbiegu okoliczności lub przypadku nie może być absolutnie mowy. Geometria tego medalionu jest identyczna z krzyżem jertozolimskim.

Krzyż jerozolimski.

Do dzisiejszych czasów,pomimo upadku Królestwa Jerozolimy przetrwał  Zakon Bożogrobców założony przez Gotfryda z Bouillon,który jako logo obrał sobie właśnie emblemat krzyża jerozolimskiego.  Obecnie zakon jest stowarzyszeniem duchownych i świeckich, nie związanych ślubami zakonnymi, działa w 40 krajach, a jego wielkim mistrzem jest od 2011 abp Edwin Frederick O’Brien. Bożogrobcy aktywnie wspierają katolików w Ziemi Świętej, np. dotują w około 50% zwyczajny budżet patriarchy łacińskiego Jerozolimy. Utrzymują i prowadzą w Ziemi Świętej blisko 100 szkół podstawowych i zawodowych, do których mogą uczęszczać dzieci niezależnie od pochodzenia i wyznawanej wiary. Tyle można się dowiedzieć z oficjalnych źródeł na temat działalności Bożogrobców. Zdumiewającym jednakże pozostaje fakt,że ten symbol znajduje się na szyi młodej dziewczyny,mieszkającej w biednym państwie na Karaibach,znajdującym się pod kontrolą totalitarnego reżymu. Będąc raczej umiarkowanym zwolennikiem teorii konspiracji śmiem przypuszczać,że coś się jednak święci na Kubie w dosłownym tego słowa znaczeniu…..

Autor:Zbigniew Wasilewski

fot.Zbigniew Wasilewski

Luty w Montrealu – kalejdoskop kulturalny

kalejdoskop

Luty 2016 w montrealskiej Polonii zapowiada się niezwykle ciekawie. Jest już zapowiedzianych wiele wydarzeń artystycznych, spotkań, odczytów i koncertów. Znaczącym wydarzeniem będą z całą pewnością wybory Miss Polonia już w tą sobotę 06 lutego w sali bankietowej Towarzystwa Białego Orła.  Uhonorowane zostanie również święto zakochanych przy okazji zabaw walentynkowych a także ważnego koncertu walentynkowego zorganizowanego przez Polski Instytut Naukowy w Kanadzie, gdzie gwiazdami wieczoru będą doskonale znani w montrealskim środowisku Justyna Gabzdyl i Andrzej Stec. Poniżej proponuję ważniejsze , wybrane wydarzenia na nadchodzący miesiąc.

06-0206 luty, sobota. Wybory Miss Polonia cieszy się  nie słabnącym powodzeniem już od czternastu lat. W przyszłym roku organizatorzy będą mieli mały 15 jubileusz tego wydarzenia. Wybory Miss Polonia zostały zapoczątkowane w 20002. SPROSTOWANIE: CENA BILETU W TYM ROKU WYNOSI 32.50 $ a nie jak mylnie podano na powyższym plakacie.

11-0210 luty ,  (środa) godz. 19.00 - Stowarzyszenie Inżynierów Polskich W Kanadzie – Oddział Montreal zaprasza na prelekcję Prof. dr. hab. Damiana Labudy “Genetyka i historia populacji ludzkich”, która odbędzie się w siedzibie Związku Weteranów Polskich, 63 Prince Arthur Est, pierwsze piętro. Prof. Damian Labuda ukończył biologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu i tamże w 1976 obronił doktorat z dziedziny biochemii kwasów nukleinowych. Po studiach doktoranckich w Instytucie im. Maxa Plancka Chemii Biofizycznej w Getyndze i habilitacji na wydziale biologii UAM (od 1982 roku w Kanadzie) związany jest z uniwersytetem montrealskim i Centrum Badań Szpitala Sainte-Justine. Zainteresowania i główne prace naukowe w Kanadzie dotyczą genetyki człowieka, struktury genomu i historii genetycznej populacji ludzkich, w tym również historii populacji prowincji Quebec.

11-02

11 luty, czwartek. KAWIARNIA LITERACKA otwiera swój nowy sezon spotkaniem walentynkowym. To będzie nasz czwarty wieczór podczas którego spróbujemy razem z publicznością odpowiedzieć na pytanie czym jest miłość: banałem czy marzeniem? Tytuł spotkania: „Miłość, jak to łatwo powiedzieć”. Zaproszenie do rozmowy o miłości przyjęli Maria Wolska i Dobromir Jastrzębski – przedstawiciele dwóch pokoleń polonijnego środowiska. W wieczorze udział wezmą artyści: Magdalenia Duniewicz – sopran, Janusz Wolny – baryton i Magdalena Wolny – akompaniament. Fragmenty prozy zaprezentuje Jan Porowski, a spotkanie poprowadzi Bożena Szara.

12716323_1234345453245851_816176758837831375_o
14 luty. Polski Instytut Naukowy w Kanadzie proponuje na popołudnie walentynkowe koncert muzyki klasycznej. Wykonawcami koncertu walentynkowego będą Justyna Gabzdyl – pianistka oraz Igor Mostovoi- baryton. Koncert będzie prowadzić Liliana Komorowska, która zarazem będzie recytować kilka wierszy w ramach Montrealskiego Salonu Poezji.

15-02

15 luty,  (poniedziałek), godz. 19:00 - Są Wśród Nas. Gość wieczoru: Adam Skorek – profesor Uniwersytetu Quebeku w Trois-Rivieres, Prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej – okręg Quebek. Budynek Konsulatu RP i Przedstawicielstwa Handlowego RP w Kanadzie – 3501 Ave. du Musee.

23-0223 luty,  Ambasada RP w Ottawie oraz Jewish Public Library i Centre commémoratif de l’Holocaust w Montrealu organizują  23 lutego o godz. 19:30  w Jewish Public Library w Montrealu spotkanie i wykład dr Piotra Cywińskiego, dyrektora Muzeum Auschwitz-Birkenau i prezesa Fundacji Auschwitz-Birkenau. Tytuł wykładu: „Le rôle de l’authenticité dans la mémoire de la Shoah”. Po prezentacji  odbędzie się dyskusja z publicznością. Ciekawe spotkanie i mówca, który potrafi zainteresować przedstawianym tematem.

Opracował: Zbigniew Wasilewski

Grafika: materiały prasowe

Rada Polonii Świata

Capture d’écran 2016-01-31 à 17.55.57

Zakończenie drugiej Wojny Światowej i nowa fala emigracji Polaków do krajów wolnego świata ożywiły idee powstania światowego Kongresu Polaków, jako wspólnoty zrzeszającej organizacje krajowe. Przywódcy organizacji polonijnych zdawali sobie sprawę, że rozproszona w świecie, prawie 17 milionowa Polonia i Polacy z Zagranicy, mogą stanowić znaczącą siłę dbającą o interesy Narodu Polskiego. Tak powstała koncepcja Rady Polonii Wolnego Świat.
Po prawie 45 latach sowieckiej dominacji, powstająca wolna i demokratyczna Polska, znalazła Polonię zorganizowana i świadomą swej siły. Zjednoczeni i pełni zrozumienia swej roli, prężni, wpływowi i szanowani w krajach osiedlenia Polacy, poprzez swoje lokalne wpływy tworzyli skuteczne ośrodki polskiego lobbingu. Zostało to podkreślone m.in. w propozycji KPK do zmienianego w 2000 roku statutu Rady Polonii Świata, w której Kongres zawsze odgrywał znaczącą rolę:

Capture d’écran 2016-01-31 à 17.59.19

„W wyniku zakończenia II Wojny Światowej Naród Polski, jakkolwiek znajdujący się w obozie zwycięzców, popadł w nową niewolę, komunistyczną tym razem. Tysiące byłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej wybrały trudny los emigranta politycznego. Powstała Emigracja Żołniersko- Polityczna, którą z czasem Kraj zaczął nazywać Drugą Wielką Emigracją. Ona to wraz z istniejącymi już stowarzyszeniami w krajach osiedlenia się, stworzyła – okalającą cały wolny świat – gęstą sieć organizacji polonijnych, które przyjęły ton Par excellence patriotyczny. Walka o niepodległość Kraju stała się hasłem naczelnym. A w obecnej chwili, mimo że już w pełni niepodległy, Kraj w dalszym ciągu polega na mocnym i zdecydowanym głosie Polonii Świata i na jej wpływach na rządy w krajach osiedlenia. Rada Polonii Świata w swej pracy kieruje się ponad tysiącletnią tradycją Narodu Polskiego, wynikającą z kultury łacińskiej i silnych związków z Kościołem. Jej niezmiennym zadaniem jest: Służba Polonii Świata i Polsce”. To posłanie wynikające z troski o los Narodu Polskiego pozostaje dalej aktualne, w jakże innej sytuacji politycznej naszej Ojczyzny. Widocznym wyrazem tego jest znaczące zaangażowanie organizacji polonijnych w działalność Rady Polonii Świata.

Brzezinski

Tadeusz Brzeziński,Konsul Generalny w Montrealu:1938-1945 (fot:Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Polonia montrealska ma powody szczególne do dumy, ponieważ wizjonerem oraz  inicjatorem idei powstania organizmu łączącego globalnie wszystkie organizacje polonijne był Montrealczyk polskiego pochodzenia. Koncepcja powołania Światowego Kongresu Polonii powstała w 1953 roku na jednym z zebrań Rady Kongresu Polonii Kanadyjskiej w Toronto. Dr Tadeusz Brzeziński, były konsul RP w Montrealu w latach 1938 do końca II wojny światowej, ojciec znanego i szeroko cenionego profesora Columbia University i byłego doradcy prezydenta Stanów Zjednoczonych Jimmy Cartera poruszył sprawę utworzenia światowego Kongresu Polaków. Prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej inż. Jaworski nawiązał kontakt z Kongresem Amerykańskim, z prezesem KPA (1944-68) Karolem Rozmarkiem. Rozmowy i wymiana listów pomiędzy KPK, KPA i prezesem Światowej Federacji Stowarzyszenia Polskich Kombatantów inż. Jarosławem Żabą z Wlk. Brytanii i innymi znaczącymi organizacjami polonijnymi krystalizowały koncepcje światowego Kongresu Polaków. W 1972 roku, Zarząd Główny KPK pod przewodnictwem mec. Kazimierza Bielskiego ponowił starania w nawiązywaniu kontaktów z organizacjami krajowymi Polonii na świecie, w celu uzgodnienia ogólnoświatowego porozumienia organizacji polonijnych. Misję tą kontynuował w 1974 roku kolejny prezes KPK mec. Władysław Gertler, nawiązując bliższe kontakty z prezesem KPA mec. Alojzym Mazewskim. W rezultacie tych kontaktów w 1975 roku w listopadzie w Waszyngtonie została zwołana Światowa Konferencja Polonii „Polonia 75”. Na konferencji wystąpiły reprezentacje 11 krajów w liczbie 56 delegatów. Jednogłośnie stwierdzono konieczność istnienia stałego światowego porozumienia Polonii. Kongresowi Polonii Kanadyjskiej powierzono zorganizowanie w 1978 światowego zjazdu Polonii pod nazwa „Polonia 78-Polonia Jutra”. Zdecydowano o powołaniu Komitetu Organizacyjnego Światowego Zjazdu Polonii Wolnego Świata.

W dniach 25-28 maja 1978 r. odbył się w Toronto I Światowy Zjazd Polonii Wolnego Świata. Uczestniczyło w nim 175 delegatów z 18 krajów, oraz organizacje o zasięgu światowym jak SPK, ZHP, Stowarzyszenie Lotników, Światowa Federacja Polek, koło b. Żołnierzy AK. Powołano do życia Radę Koordynacyjną Polonii Wolnego Świata. Przewodniczącym prezydium został prezes KPK mec. W. Gertler. Biuro Rady miało swoja siedzibę w Toronto do 2002 roku. Przewodniczącymi Rady byli kolejno przedstawiciele Kongresu Polonii Kanadyjskiej; mec. Władysław Gertler 1979-80, Jan Kaszuba 1980-86, inż. Stanisław Orłowski 1986-1994, mec. Marek Malicki 1994-2002. Do 2007 roku przewodniczącym Rady był mec. Les Kuczyński reprezentujący Kongres Polonii Amerykańskiej. Wraz z Jego niespodziewaną śmiercią nastąpiło pewne osłabienie aktywności Rady.

Nowy impuls do reaktywowania RPŚ pod koniec 2010 roku, zrodził się w Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, organizacji kontynentalnej, skupiającej organizacje Polonii i Polaków w Europie i na Wschodzie. W 2011 r. powołano Komitet organizacyjny Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy. Ostatni (III) taki Zjazd miał miejsce w 2007 roku w Warszawie. Nowopowstały Komitet postawił sobie za cel zwołanie IV Światowego Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy w 2012 roku. Zjazd odbył się we wrześniu 2012 w Warszawie, i wśród wielu istotnych dla Polonii uchwal przyjęto wniosek o reaktywowaniu RPŚ i zwołaniu Zjazdu RPŚ. Zjazd reaktywujący Radę Polonii Świata odbył się w listopadzie 2013 w Pułtusku, z udziałem 65 delegatów z 32 krajów.

Capture d’écran 2016-01-31 à 18.17.38

Aktualny Przewodniczący Rady Polonii Świata, Jan Cytowski z Prezydentem A. Dudą podczas uroczystości zaprzysiężenia prezydentury

Rola i zadania Rady Polonii Świata.

Na przestrzeni 1978 – 2013 Rada była inicjatorem wielu wydarzeń w życiu Polonii. Kolejne spotkania Rady i Polonii w 1984 w Londynie, w 1992 roku połączone z I Zjazdem Polonii i Polaków z Zagranicy w Krakowie, w 1995 r w Lublinie pod hasłem „Polskość niejedno ma imię”, w 1997 roku w Gdańsku „Gdańsk 97-Okno na świat-wczoraj, dziś i jutro”,1998 w Budapeszcie „Opaszmy ziemskie kolisko”. Na zjeździe w Krakowie w 1992 roku Rada Koordynacyjna zmieniła nazwę na Radę Polonii Świata. Rada była aktywnie włączona w zorganizowanie w październiku 1990 roku w Rzymie przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” Konferencji Kraj- Emigracja, spotkania przedstawicieli Polaków ze Wschodu, z Zachodu i z Kraju z udziałem przedstawicieli polonijnego Duchowieństwa. Połączone z prywatna audiencją u Ojca Świętego Jana Pawła II spotkanie, stało się symbolem połączenia Polonii i Polaków ze Wschodu z Rodakami w Kraju po przemianach 1989r.

Rada była też inicjatorem kolejnych zjazdów Polonii i Polaków z Zagranicy. I Zjazd w 1992 roku w Krakowie, II Zjazd w 2001r. (Warszawa-Kraków-Pułtusk- Częstochowa), III Zjazd w 2007 roku w Warszawie i ostatni IV Zjazd w 2012 roku w Warszawie.

Capture d’écran 2016-01-31 à 18.18.03

Mgr. Inż. Jan Cytowski w towarzystwie Pierwszej Damy RP Agaty Kornhauser-Dudy podczas uroczystości zaprzysiężenia Prezydenta Dudy.

RPŚ odegrała ogromna rolę w koordynacji pomocy dla Polski poprzez kanały kościelne, w latach przynależności Polski do bloku sowieckiego. Była to też pomoc w okresach klęsk żywiołowych, ( powodzie), pomoc polskiej opozycji, oraz już po 1989 roku, lobbing o włączenie Polski do NATO oraz pomoc gospodarcza dla Polski, negocjacje polskich długów. Jest to w dalszym ciągu napływająca pomoc bezpośrednio od organizacji polonijnych. Była to pomoc materialna i moralna. Przemiany w Polsce po 1989 wpłynęły na inne postrzeganie roli RPŚ. Nastąpił okres poszukiwania nowej roli RPŚ w zmienionych politycznych warunkach. Ogólnie cele i zadania RPŚ pozostały w swej istocie niezmienione, choć może zmieniły się priorytety.
Organizacyjnie, każdy kraj członkowski Rady jest reprezentowany przez 2 delegatów, z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych reprezentowanych przez 12 delegatów, Kanady 5 i Niemiec 3. Ponadto po 2 delegatów mają organizacje o zasięgu światowym, jak SPK, ZHP, Światowa Federacja Polek, USOPAL, EUWP. Prezydium Rady liczy 12 osób z przewodniczącym i dwoma wiceprzewodniczącymi.
RPŚ jest porozumieniem organizacji polonijnych na świecie, zjednoczonych w swoich celach i zadaniach, wynikających z szeroko rozumianego interesu Narodu Polskiego.
Jej cele, niezależnie od zmienionej sytuacji politycznej w Polsce pozostają podobne i obejmują:
-koordynację współpracy organizacji członkowskich Rady oraz integrację środowisk Polonii i Polaków na całym świecie a także pomoc mniejszym skupiskom polonijnym,
-propagowanie i obronę dobrego imienia Polski i Polaków,
-występowanie w imieniu zrzeszonej Polonii i reprezentacja wobec władz RP, -promowanie spraw polskich i polonijnych na arenie międzynarodowej, -promowanie spraw polskich mniejszości narodowych i obrona ich interesów, -zachowanie polskiego dziedzictwa i kultury,
-promowanie i zachowanie języka polskiego w krajach osiedlenia,

Szczególne miejsce, zwłaszcza w obecnej sytuacji politycznej na świecie zajmuje zagadnienie – propagowanie i obrona dobrego imienia Polski i Polaków.

Ta szczególna rola Polonii w tym zakresie, wynika z możliwości oddziaływania i obrony interesów Polski i Polaków poprzez kontakty i pozycje w krajach osiedlenia.

Zjednoczona Polonia może być istotnym elementem polskiej polityki międzynarodowej i polskiej polityki wizerunkowej.
Polonia we współpracy z polskimi placówkami dyplomatycznymi, z polskimi instytucjami jak choćby Instytut Pamięci Narodowej, może zrobić i robi dużo w kształtowaniu właściwego wizerunku Polski i Polaków, poprzez:

  •   Propagowanie osiągnieć Polski i Polaków,
  •   Odkłamywanie historii narodu polskiego, zapobieganie fałszerstwom,
  •   Obronę dobrego imienia Polaków i Polski,W obecnej kadencji Rady rozpoczęto proces powoływania Komisji Obrony Dobrego Imienia Polski i Polaków w wielu krajach członkowskich Rady, korzystając z doświadczeń Kongresu Polonii Kanadyjskiej.
  • Potrzebne jest podejście systemowe do zagadnień Obrony, obejmujące szeroko rozumiane media, publikacje, system edukacji i przemysł rozrywki w poszczególnych krajach.Potrzebna jest stymulowana przez władze RP, właściwa, zgodna z polską Racją Stanu polityka historyczna, której celem jest budowanie wśród Polaków pamięci historycznej, będącej podstawą wychowania i kształtowania patriotycznych postaw społeczeństwa. Nadrzędnym celem RPŚ jest Pomyślność Polski i Polaków oraz dbanie o to aby Polska była krajem rozwijającym się i szanowanym na całym świecie.

Opracował: Zbigniew Wasilewski

Źródło: radapoloniiswiata.pl

Fot: Jan Cytowski

Spotkanie Opłatkowe Kongresu Polonii Kanadyjskiej okręg Quebek

1293177219wigilia

Styczeń w montrealskiej Polonii obfituje w liczne spotkania opłatkowe, które mają miejsca w polskich parafiach, organizacjach polonijnych oraz wśród znajomych. Ukoronowaniem tych wydarzeń jest organizowany corocznie od wielu lat Opłatek Kongresowy. Kongres Polonii Kanadyjskiej okręg Quebek skupia w swoich szeregach 28 organizacji polonijnych z prowincji, w większości mających swoją główna siedzibę w Montrealu. Na Opłatku Kongresowym w tym roku pojawili się przedstawiciele niemal wszystkich organizacji zrzeszonych w KPKQ. Tegoroczne Spotkanie Opłatkowe KPKQ okręg Quebek pobiło wszelkie statystyki od co najmniej 10-ciu lat !!! Frekwencja przewyższyła regulaminową pojemność sali. Według wstępnych szacunków organizatorów na tym wydarzeniu było 220 osób + obsługa i artyści (ok. 20 osób). Jest to ewenement w naszym montrealskim środowisku niebywały. Dla przykładu podam, że frekwencja na podobnym spotkaniu w ub. roku wynosiła 130 osób. Jest to niezbity dowód na to, że nowy zarząd KPKQ jest w stanie wzbudzić ducha polskiego w naszej nowej ojczyźnie. Oprócz honorowych gości, artystów, sympatyków KPKQ na spotkanie przybyli przedstawiciele korpusu dyplomatycznego z Ottawy i Montrealu. Ostatnie wydarzenie jakim było Spotkanie Opłatkowe KPKQ może jedynie napawać optymizmem, ponieważ zostało udowodnione poza wszelką wątpliwością, że wydarzenia polonijne w Montrealu o wielkim rozmachu są możliwe.

DSC_0087 DSC_0091 Konferansjerzy; Konferansjerzy; Liliana Komorowska- aktorka, producentka filmowa, prezes fundacji Liliana Komorowska dla Sztuki, Przewodnicząca Komisji ds. Kultury w Kongresie Polonii Kanadyjskiej okręg Quebek. Prof. Adam Skorek- Prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej okręg Quebek

DSC_0093 Wśród zaproszonych honorowych gości: uznana i ceniona pianistka Katarzyna Musiał

DSC_0095 Konsul RP Zbigniew Chmura z małżonką

DSC_0100 Prezes Związku Weteranów Polskich Józef Foltyn

DSC_0101 Delegaci ze Stowarzyszenia Inżynierów Polskich oddział Montreal

DSC_0103 Organizatorzy Opłatka Kongresowego

DSC_0105 Vice Prezes KPKQ Krystyna Betley

DSC_0108 Konsul RP Aleksandra Kucy

DSC_0109 Radca Handlowy z Wydziału Promocji, Handlu i Inwestycji RP w Montrealu, konsul Rafał Pawlak

DSC_0112 Honorowy gość z Polski, generał brygady Wojska Polskiego,  Stefan Mordacz, Szef Zarządu Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych

DSC_0115 OFM Conv. Dariusz Szurko, kapelan Kongresu Polonii Kanadyjskiej okręg Quebek

DSC_0117Na pierwszym planie od prawej: Agnieszka Rajewska-artystka malarka, która przekazała swoje dzieło o wartości minimalnej 250 $ na licytację w celu wsparcia finansowego KPKQ, zaraz po jej prawej stronie stoi jej tato Olek Rajewski, również artysta, który przekazał dla KPKQ dwie akwarele,które sprzedały się z wielkim sukcesem. Wielkie podziękowania Agnieszce i Olkowi Rajewskim

DSC_0118 Zespół folklorystyczny Tęcza

DSC_0124 DSC_0131 DSC_0141 Sandy Kosiorowski, Jeremy Duszyński

DSC_0145 DSC_0148 DSC_0155 DSC_0164 Gospodarze wieczoru w otoczeniu ekipy p. Krystyny Horodyskiej- mistrzyni gastronomii. Doskonała kuchnia oraz bezbłędna obsługa :)

DSC_0165 Występ solistki Natalii Gurtler

DSC_0168 DSC_0171 Polonez Ogińskiego otwiera bal DSC_0178 DSC_0186 Liliana Komorowska wraz z Bernardem Poulin. Styl: modern-retro :)

DSC_0189 Aukcja dzieł sztuki podarowanych przez artystów na rzecz KPKQ

DSC_0202 Prowadzący aukcję; Krystian Kargula, Justyna Paprocki

DSC_0206Album W Jednej Walizce-Polska Arystokracja na Emigracji w Kanadzie,  ofiarowany na aukcję  przez Lilianę Komorowską

Autor: Zbigniew Wasilewski

Fot: Zbigniew Wasilewski

Pogrzeb Jadwigi Oczechowskiej

Capture d’écran 2016-01-26 à 23.20.41

JADWIGA OCZECHOWSKI (z domu SŁOTWIŃSKA) 1924-2016 Z wielkim smutkiem zawiadamiamy , że 9 stycznia 2016 r. odeszła na zawsze Dzidka Oczechowska. Pozostawia Ona w żałobie męża Wojciecha, z którym za parę dni miała obchodzić 65 rocznicę ślubu, dzieci: Pawła z małżonką Tanią i Barbarę z mężem Ianem, wnuki: Olivię, Stephanie oraz Nicolas, szwagra Olka Andrews, bratanice Ewę i Pamelę oraz liczne grono przyjaciół, których nie sposób tu wymienić.

Dzidka Oczechowska od lat udzielała się społecznie w Komitecie Pomocy Dzieciom Polskim, brała czynny udział w organizowaniu corocznych kiermaszów i bazarów, z których dochód służył wysyłce do Polski potrzebnej aparatury dla zakładów lekarskich czy wychowawczych takich jak Laski. Razem z mężem Wojciechem pomagała Polskiemu Instytutowi Dobroczynności im. Marii Curie-Skłodowskiej na ul. Bélanger (dom dla osób starszch), oraz wspierała Bibliotekę Polską i Polski Instytut w Montrealu. Św. pamięci pani Jadwiga Oczechowska będzie pochowana przy swojej matce, p. Słotwińskiej, w „Alei Polskiej” Cmentarza w Saint-Sauveur.

Capture d’écran 2016-01-26 à 23.20.41 2

Jadwiga Oczechowska 1924- 2016

Ceremonia pogrzebowa odbędzie się w piątek 29 stycznia 2016 r. w Kościele Notre-Dame-des-Anges

5621 Boul. Gouin Ouest, w Montrealu o godz. 11.00

W zamian za kwiaty prosimy o datek na Bibliotekę Polską

3479 rue Peel, Montréal, H3A 1W7.

Materiały: nadesłane do redakcji

Odyseja polskich skarbów narodowych-krótka teoria konspiracji

szczerbiec wawel

55 lat temu, prawie dzień po dniu, 02 stycznia 1961 roku , nazajutrz po wielkiej  burzy śnieżnej w mieście Quebec, przed Muzeum Narodowym stoi gotowy do trasy niezwykły konwój. Były to dwie ciężarówki załadowane opieczętowanymi skrzyniami  o niebywałej wartości. Aby ubezpieczyć ten konwój skierowany do Polski potrzebnych było kilkadziesiąt kompanii ubezpieczeniowych z ponad dwudziestu krajów.  Wartość przewożonych przedmiotów w tamtych czasach została oceniona przez firmy ubezpieczeniowe na 100 milionów dolarów. Wartość absolutna tego skarbu jest bezcenna. O poranku, 2 stycznia 1961 roku  przedstawiciele żandarmerii kanadyjskiej stawiają się przed Muzeum Narodowym prowincji Quebec,. Kierowcy, którzy nie są wtajemniczeni w całą operację, grzeją silniki ciężarówek. W pewnym momencie pada oficjalna komenda skierowana do kierowców ciężarówk : Gentlemans, please follow us, (pol : Panowie, proszę jechać za nami). Konwój wyrusza w swoją podróż, która ma się zakończyć w porcie w Gdyni.  Żandarmeria kanadyjska doprowadz ubezpieczając cały konwój na terytorium Stanów Zjednoczonych i już zaraz po przekroczeniu granicy kanadyjsko-amerykańskiej następuje spotkanie w umówionym miejscu, gdzieś  być może na bocznej drodze , lub przy jakiejś niepozornej gospodzie z amerykańskimi  przedstawicielami w czarnych płaszczach, kapeluszach i ciemnych okularach. Następuje rutynowe spotkanie służb specjalnych; wymiana oficjalnych dokumentów, upoważnień, identyfikacja każdego przedstawiciela  służb specjalnych z Kanady i Stanów Zjednoczonych. Następnie sprawdzanie zgodności przesyłki powierzonej w najbardziej  wiarygodne ręce.  Po tych wszystkich rutynowych czynnościach następują kurtuazyjne wymiany zdań, uściski rąk i przyjazne uwagi. Ostatecznie kanadyjscy i amerykańscy  agenci do spraw specjalnych zasalutowali sobie prężnie i rozjechali się w swoje strony. Żandarmeria kanadyjska powróciła do domu, lecz amerykańscy agenci eskortowali tajemniczą przesyłkę aż do portu  morskiego w Bostonie. Dalszą podróż, zapieczętowane skrzynie odbyły na polskim statku MS Krynica, który 16 stycznia 1961 r.zawinął do Portu w Gdyni.

Proponuję cofnąć się w czasie o następne 21 lat do Polski w pierwszych dniach po wybuchu II Wojny Światowej we wrześniu 1939 roku.

Wawel_castle

Widok na Wawel

W przeddzień wybuchu wojny wawelski zamek zamknięto dla zwiedzających. Jego pracownicy, pod wodzą kustosza, dr. Stanisława Świerza-Zaleskiego, zwijali w wielkie rulony sławne arrasy i chorągwie oręża polskiego, w skrzyniach składali zbroje husarskie, hetmańskie buławy, insygnia królewskie, drogocenne eksponaty złotnicze i pamiątkę najcenniejszą: Szczerbiec. W sumie zapakowano: 21skrzyń z dziełami sztuki, 7 rulonów z arrasami i 1 rulon z chorągwiami . Z chwilą ataku III Rzeszy na Polskę w 1939r. zagrożeniu uległo istnienie nie tylko państwa polskiego, lecz również polskiego dziedzictwa narodowego. Muzealnicy w całym kraju zastanawiali się, jak uchronić bezcenne zbiory i zasoby placówek kultury. Jedną z najbardziej znanych akcji ratowania polskiego dziedzictwa narodowego było wywiezienie skarbów zamku na Wawelu do Rumunii. 3 września 1939 r. w godzinach wieczornych przystąpiono do ewakuacji najcenniejszych skarbów Wawelu. Zespół muzealników w składzie: Stanisław Świerz-Zaleski (kustosz zbiorów wawelskich), Adolf Szyszko-Bohusz (kierownik renowacji zamku), Stanisław Taszakowski (kierownik administracji Wawelu) oraz Józef Krzywda-Polkowski (architekt ze służby odnowienia zamku) przystąpił do realizacji planu ewakuacji zbiorów.

Szczerbiec_Wawel_crop

Szczerbiec

Odyseja skarbów Wawelskich rozpoczyna się  na barcę węglowej, na którą załadowano wawelskie zbiory. Kierownictwo muzeum na Wawelu planowało przetransportować skrzynie do Sandomierza, skąd miały zostać przetransportowane samochodami do Jarosławia i dalej na wschód. Samą barkę dobrze zamaskowano gałęziami, tak aby nie stała się celem nalotów lotnictwa niemieckiego. Od początku swej podróży skarby z zamku na Wawelu były o krok od wpadnięcia w niemieckie ręce. Kiedy barka dopłynęła do Sandomierza miasto było celem ataku Luftwaffe, toteż postanowiono płynąć dalej w dół rzeki. Po dopłynięciu do wsi Mięćmierz Stanisław Świerz-Zaleski oraz Józef Krzywda-Polkowski przybyli do pobliskiego Kazimierza Dolnego z prośbą o pomoc w dalszym transporcie. Dzięki naczelnikowi tamtejszej poczty uzyskano łączność z dowództwem wojsk polskich, które obiecało transport ciężarówek do ewakuacji. Niestety, obiecany transport ciężarówek został zbombardowany, jednak z pomocą przyszli miejscowi chłopi, którzy furmankami przewieźli skarby Wawelu do Kazimierza Dolnego, a następnie do Karmanowic. Tam znowu nawiązano kontakt z dowództwem polskich oddziałów walczących w tym rejonie, jednak ciężarówki wciąż nie przyjeżdżały…

Znowu z pomocą przyszli miejscowi chłopi, którzy ciężkie skrzynie ze skarbami przewieźli do Wojciechowa, a następnie Tomaszowic, gdzie ujrzano wreszcie obiecane ciężarówki. Trasa miała przebiegać przez Lublin-Zamość-Lwów i opiekę wojskową nad skarbem powierzono płk. Krukowi-Szusterowi. Ostatecznie transport skarbów pojechał z Zamościa do Włodzimierza Wołyńskiego skąd trafił do Rumunii. Tam skarby Wawelu załadowano na statek ,,Adreal’’, który 7 stycznia 1940r. zawinął do Francji, następnie został ukryty  w Państwowym Składzie Mebli w Aubusson.  Jeszcze tego samego roku w związku z zagrożoną sytuacją wojenną we Francji skarby zostają przewione do Wielkiej Brytanii.

We Francji opiekę na skarbami przejął Karol Estreicher, słynny polski historyk sztuki. 20 czerwca 1940 r., po wkroczeniu wojsk niemieckich do Paryża, skarby załadowano na pokład statku “Chorzów”. “W małej luce pod pokładem, gdzie zwykle składają węgiel, złożono 74 pak i skrzyń żelaznych ze skarbami kultury polskiej. Cit. “Śpimy na nich w kilka osób, pilnujemy rzeczy jak oka w głowie. Szczerbiec wyjęliśmy ze skrzyni i jedzie z nami. W razie czego podamy go na desce tym, którzy wsiądą do szalupy. We flaszce zanotowana jest historia i wartość szczerbca, zakorkowana, zalana smołą. Tak jak w powieściach podróżniczych” – zanotował Karol Estreicher. Inne źródła podają inną, nieoficjalną i odmienną wersję  tej przeprawy do Anglii. Jerzy Petrus powołując się na wspomnienia samego Estraichera  podaję, że pogoda podczas tej przeprawy była paskudna, statek ledwo płynął, prowadzony przez zalanego w sztok szypra. Panowie czuli, że mogą nie przeżyć tej wyprawy, otworzyli więc jeden z pakunków, wyjęli Szczerbiec, miecz koronacyjny królów polskich, opisali i przymocowali go do kawałka drewna. Stwierdzili, że jeśli całość utonie, słynny zabytek może wypłynie wraz z deską.

42700_Large

Klasztor Sióstr zgromadzenia Précieux-Sang w Ottawie

Na początku lipca 1940 roku, gdy Niemcy rozpoczęli bombardowanie Wielkiej Brytanii , skarby  polskiej kultury wyruszają do Kanady na pokładzie MS Batory aby 12 lipca dotrzeć do Halifaksu. Od tego czasu opiekę nad transportem  sprawowali Stanisław Świerz-Zaleski, kustosz zbiorów wawelskich oraz Józef Krzywda-Polkowski, architekt, również pracownik na Wawelu. Dzieła sztuki, które ewakuowano w czasie wojny do Kanady, będące pod opieką kustoszy w obawie przed roszczeniami do skarbu rządu PKWN ( Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego- tak się nazywał komunistyczny rząd polski),zostały przez nich po 1944 roku ukryte w ottawskiej filii Bank of Montreal oraz w klasztorach w Précieux-Sang w Ottawie i w Sainte-Anne-de-Beaupré w pobliżu  miasta Quebec a później w klasztorze Hôtel-Dieu Hospital w Quebeku i w zamieszkałej przez Polonię osadzie Wilno w prowincji Ontario. Następnie stały się elementem antykomunistycznej gry politycznej premiera  prowincji Quebek, Maurice Duplessi, który skutecznie blokował starania władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej o zwrot depozytu. On też postarał się, aby skarby z domów zakonnych umieścić w Muzeum Prowincji Quebec, gdzie trafiły w 1948 roku. Po wielu perypetiach związanych z problemami prawnymi i dyplomatycznymi regalia powróciły do Warszawy i Krakowa partiami w 1959 r. mniejsza ich  część w której znajdował się m.in.  miecz koronacyjny królów polskich- Szczerbiec, oraz oryginalna biblia pelplińska Gutenberga . W 1961 roku, 16 stycznia  MS Krynica dobija do portu w Gdyni przywożąc  większą pozostałą część polskich skarbów narodowych, w tym największą na świecie kolekcję arrasów.

Maurice_Duplessis,_1938

Premier Quebeku Maurice Duplessis

I tutaj można by było zakończyć piękną opowieść, tego wielkiego koła historii pełnego  poświęcej ludzkich, trwającej ponad 21 lat odysei polskich skarbów narodowych , gdyby…. Gdyby w tej historii na podobieństwo innych niesamowitych historii nie pojawiła się teoria konspiracji czyli dziura , lub mówiąc inaczej gdyby w tym zatoczonym kole histori nie zabrakło kilku grubych szprych.

Poniżej kilka historycznych zdjęć z  pierwszych dni po powrocie skarbów narodowych do Polski, styczeń 1961

2cf273ee-8032-11e3-afd7-0025b511229e 2d6e626a-8032-11e3-9acb-0025b511229e 2d15ad5a-8032-11e3-922d-0025b511229e 2db81cb6-8032-11e3-a2bf-0025b511229e 2dd6d44e-8032-11e3-bf08-0025b511229e 2dfb9f86-8032-11e3-a181-0025b511229e

Być może z faktu, że skrzynie z polskimi skarbami narodowymi były ukrywane w różnych miejscach i w różnej ilości narodziła się teoria spiskowa.  Według tej teorii 7 lub 8 skrzyń nigdy nie dotarło do Polski lecz spoczywają ciągle gdzieś  ukryte w Kanadzie. Punktem spornym staje się  8 skrzyń, które były pod pieczą sióstr zakonnych z Klasztoru Cennej Krwi Jezusa ( fr: Monastère du Précieux Sang ) przy 774 Echo Drive w Ottawie. Prawdopodobnie Józef Polkowski, który był odpowiedzialny za bezpieczeństwo skarbów wraz z byłym ministrem  Rządu RP na uchodźstwie w Ottawie panem Wacławem Babińskim  w maju 1946 roku  uzyskują dostęp do tych skrzyń dzięki umownemu i znanemu hasłu jedynie osobom upoważnionym oraz siostrom zakonnym. Hasłem tym były słowa : Matka Boska Częstochowska. Babiński i Polkowski wywożą te skrzynie z klasztoru aby je ukryć w sekretnym miejscu gdzieś w okolicach miasta Hull obok Ottawy. Oczywiście w oficjalnych przekazach jest wzmianka o tym ,że ówczesny Premier prowincji Quebek, Maurice Duplessis  zadbał aby ta część skarbów Narodowych  dotarła do reszty rozproszonych skarbów w jedno bezpieczne miejsce jakim stało się Muzeum Narodowe w Mieście Quebec. To właśnie ta część skarbów wzbudza najwięcej emocji i rozpala wyobraźnię poszukiwaczom sensacji. Nigdy bowiem nie pokazano ani opublikowano listy przedmiotów, które zostały zdeponowane u sióstr zakonnych z tymi , które z tej części za sprawą  Premiera Duplessis dotarły do Muzeum.

Wacław_Babiński

Wacław Babiński

Minister Wacław Babiński nie powrócił do Polski, zmarł w Montrealu w 1957. Józef Polkowski również pozostał na emigracji w Kanadzie. Działał w organizacjach polonijnych w Ottawie: w Klubie Polsko-Kanadyjskim, w Stowarzyszeniu Polskich Inżynierów w Kanadzie, oraz w Kongresie Polonii Kanadyjskiej. Był odznaczony szeregiem odznaczeń za wierną służbę dla Rzeczypospolitej. Zmarł w 1981 r. i jest pochowany na cmentarzu Notre-Dame w  Ottawie-Vanier w sekcji polskich generałów. Jedynie Stanisław Świerz-Zaleski powrócił do Polski gdzie był wykładowcą historii sztuki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Zmarł w 1951 r. tamże.

Autor : Zbigniew Wasilewski

Fot : materiały prasowe

Korzystano z materiałów : Kresowiacy.com