Fot:autor

Jednakże w okresie kolonizacyjnej historii Kanady niewiele osób zadawało sobie ten problem geometrii pitagorejskiej jako priorytet egzystencjalny. W pewnej epoce w historii prowincji Quebec okrągłe stodoły zaczęły się pojawiać jak grzyby po deszczu,szczególnie w Kantonach Wschodnich tej prowincji (Cantons de l’Est). Niestety do dzisiejszych czasów przetrwała jedynie garstka tych budowli. Te,które pozostały pochodzą przede wszystkim z okresu początku XX-wieku i stanowią bardzo ważny i uznany element historyczny prowincji Quebec.

Okrągła stodoła w miejscowości Mansonville, jest uznanym przez rząd Quebecu zabytkiem drewnianych budowli,zbudowanym w 1912 roku. Stodoła została zbudowana na planie koła i posiada trzy piętra zwieńczone łamanym dachem z kilkoma lukarnami i szczytową wieżyczką,która służyła jako wywietrznik.

Zwolennicy budowania stodół na planie koła twierdzili,że okrąg jest perfekcyjną formą geometryczną.W architekturze, wierzono że forma okręgu wpływała pozytywnie na zdrowie, szczęście oraz lepszą motywację do pracy.  Pojawienie się okrągłych stodół w Kanadzie przypisuje się często Szejkersom ,angielskiej sekcie religijnej,która jako pierwsza wybudowała taką budowlę w Nowej Angli w 1826 r.w Hancock w stanie Massachusetts. Obecnie w tej miejscowości znajduje się Hancock Shaker Vilage ,muzeum poświęcone tej nie istniejącej już dzisiaj sekty.

Okrągła stodoła w Hancock, Massachusetts (fot:wikipedia)

Szejkersi;to protestancka grupa religijna, nazwana oficjalnie: Zjednoczone Towarzystwo Wyznawców Powtórnego Przyjścia Chrystusa. To wyjątkowe wyznanie protestanckie, nakazujące celibat.Wg ustnych (niepotwierdzonych) przekazów grupę założyło w 1706 pięciu francuskich kamizardów (uciekinierów z Powstania kamizardów), którzy głosili bliski koniec świata wśród purytanów w Anglii.

Matka Ann Lee-Standley założyła tę grupę religijną dopiero w 1772 w Manchesterze (Anglia), nawracając kilku członków kwakierskiej grupy religijnej Jamesa i Jane Wardleyów, a 2 lata później dziewięciu szejkersów przeniosło się do Nowego Yorku. W Ameryce grupa szybko powiększała się za sprawą nawróceń oraz adopcji sierot.

W połowie XIX w. było już 19 szejkerskich wspólnot rolniczych z około 200 tysięcy mieszkańców (z tego tylko 6 tys. osób miało pełne członkostwo w grupie) w Nowej Anglii (od początku XIX w. także w Ohio i Kentucky). Jednak był to maksymalny sukces w historii tego wyznania, które od tamtej pory systematycznie traciło wyznawców, a obecnie liczy zaledwie czterech członków (wszyscy mieszkają w Sabbathday Lake,w stanie Maine).

Przyczyną zaniku wspólnot szejkerskich były zmiany ekonomiczne (spadek znaczenia produkcji rolnej i rzemieślniczej rujnował te wspólnoty) oraz brak przyrostu naturalnego na skutek rytualnego celibatu (adopcja dzieci była zbyt ograniczona, żeby uratować wspólnoty przed wymarciem). W 1960 wprowadzono w USA prawny zakaz adopcji przez grupy religijne, co przypieczętowało zagładę szejkersów.

Na dzień dzisiejszy przetrwało 9 okrągłych stodół w regionie Cantons de l’Est . Stodoła z Mansonville była używana jeszcze w 1990 roku. Wszystkie te budowle są skoncentrowane w pobliżu amerykańskiej granicy ze stanem Vermont. W celu zachowania tych drewnianych zabytków dla potomności jest konieczna natychmiastowa potrzeba zabezpieczenia i odnowy przez państwowego kuratora.

Autor:Z.P.Wasilewski

fot:Z.P.Wasilewski