Blokhauz  (niem. Blockhaus; Block - blokada; Haus - dom) jest  niewielką wojskową , ufortyfikowaną budowlą lub schronem bojowym ze strzelnicami, służącą do samodzielnej obrony z kilku stron. Stosowany jest zazwyczaj do ochrony mostów, tuneli, przejść i innych ważnych punktów strategicznych. Samodzielne blokhauzy były również wykorzystywane w terenach słabo zaludnionych, szczególnie w czasie wojen kolonialnych. W miejscowości Coteau du-Lac oddalonej o 30 kilometrów na zachód od Montrealu można zobaczyć rekonstrukcję drewnianego blokhauzu z epoki wojny angielsko-amerykańskiej z 1812 na kontynencie północej Ameryki.

Geneza konfliktu angielsko-amerykańskiego z 1812 r.

Począwszy od początku XIX wieku Stany Zjednoczone  zaczęły być aktywne na scenie międzynarodowej jako partner polityczny i gospodarczy krajów europejskich. Naturalnym sojusznikiem Stanów Zjednoczonych na kontynencie była Francja, tak z powodów strategicznych, jak i ideologicznych, przeciwnik Wielkiej Brytanii.

Chociaż Stany Zjednoczone zadeklarowały formalnie neutralność, w roku 1807 Jerzy III zatwierdził serię ustaw, zabraniających statkom amerykańskim przybijania do portów pod władzą Napoleona. Tomasz Jefferson, ówczesny prezydent USA, nie chcąc zaogniać sytuacji, również ze swojej strony zakazał kupcom amerykańskim jakiegokolwiek handlu zagranicznego. Embargo wywołało jednak falę protestów, skarg i zażaleń. W efekcie, następca Jeffersona,James Madison, pozwolił w 1810 r. aby zakaz wygasł. Nie chcąc jednak konfliktu wysłał listy do Francji i Brytanii, w których zapowiedział, że to państwo które jako pierwsze zniesie wszelkie ograniczenia dla żeglugi dostanie wyłączność na handel ze Stanami.

Tymczasem Amerykanie zaczęli dostarczać materiały i żywność dla Francji. W wyniku tego amerykańska flota handlowa stała się obiektem ataków floty brytyjskiej. Statki wraz z ładunkiem były zajmowane, a członkowie załóg siłą wcielani do Royal Navy. Bezpośrednim powodem wypowiedzenia wojny był incydent ze statkiem Chesapeake. Został on zatrzymany przez brytyjską fregatę wojenną Leopard. Gdy Chesapeake odmówił zatrzymania i poddania się rewizji, Brytyjczycy otworzyli w jego kierunku ogień, zabijając i raniąc wielu marynarzy na jego pokładzie.

Drugą przyczyną wojny było wprowadzenie niekorzystnych taryf celnych na towary amerykańskie w Anglii. Wprawdzie na dzień przed datą oficjalnego wypowiedzenia wojny, 17 czerwca 1812 parlament brytyjski zniósł taryfy celne oraz uchwalił ustawę o zaprzestaniu aresztowań statków amerykańskich wiozących zaopatrzenie dla Francji, lecz nastąpiło to najmniej o dzień za późno. Kolejną przyczyną wojny były amerykańskie problemy z ludnością indiańską. W okresie pierwszych lat XIX wieku osadnictwo amerykańskie przekroczyło Apallachy. Bezpośrednio zagrażało to indiańskim plemionom Algonkinów oraz Indianom z tzw. Pięciu Cywilizowanych Narodów czyli: Krikom (ang. Creek), Czirokezom (ang. Cherokee), Czoktawom (ang. Choctaw), Seminolom (ang. Seminole) i Czikasawom (ang. Chickasaw). W 1812 plemiona algonkińskie zawiązały ligę pod wodzą Tecumseha i w listopadzie 1811 zaatakowały oddziały amerykańskie . Indianie ponieśli klęskę, a sam Tecumseh zbiegł do Górnej Kanady. Nasunęło to Amerykanom niczym nie uzasadnione podejrzenie, iż “bunt” indiański był zainspirowany przez Brytyjczyków oraz już bardziej uzasadnioną obawę, że Kanada może się stać bazą politycznej działalności Tecumseha. Wszczynając wojnę Stany Zjednoczone miały też nadzieję na zniszczenie brytyjskich kolonii i włączenie prowincji Kanady do USA.

Efektem wojny było utrzymanie status quo. Strony nie osiągnęły żadnych korzyści terytorialnych. Taryfy celne oraz praktyka aresztowania i utrudniania handlu amerykańskiego zostały zarzucone jeszcze przed wybuchem wojny. Amerykanie zobowiązali się przestrzegać suwerenności Kanady (odtąd zrezygnowali z prób „wyzwalania” tego kraju).

Dla Wielkiej Brytanii wojna również miała niewielkie znaczenie, jeśli nie liczyć kilku upokarzających porażek w końcowej fazie wojny oraz konieczności ostatecznego pogodzenia się z utratą wpływów w niekanadyjskiej Ameryce.

Dla Stanów Zjednoczonych wojna nie przyniosła zasadniczych korzyści. Pomogła jednak zbudować mit niezwyciężonej armii. Ważna też była z punktu widzenia tworzenia “narodu amerykańskiego”. W niektórych źródłach amerykańskich wojna ta wręcz nazywana jest “drugą wojną o niepodległość”. Wojna ta leżała u podłoża zmian w amerykańskich siłach zbrojnych. Po pierwsze rozpoczęto rozbudowę ilościową floty wystawianej przez rząd federalny i zarzucono koncepcję, że wystarczające będzie utrzymywanie wyłącznie garstki fregat do ewentualnych działań antypirackich. Po drugie w siłach lądowych główną rolę przyznano armii zawodowej utrzymywanej przez rząd federalny a zaczęto ograniczać rolę milicji stanowych.

W miejscu dzisiejszych pozostałości po brytyjskich fortyfikacjach wojskowych odkryto ślady obecności Indian już w czasach paleolitu.W okresie pomiędzy 6000-4000 p.n.e .Indianie zajmowali to miejsce bardziej intensywnie.Miejsce to w języku Indian zwane jest jako; ti-ion-wakwhta czyli “Miejsce gdzie nosi się kanoe” ,aby ominąć kaskady na rzece.

W Coteau-Du-Lac można oprócz tego zobaczyć pierwszy kanał ze śluzami wybudowany na kontynencie północno-amerykańskim pozwalający małym łodziom transportowym ominąć kaskady .Kanał został wybudowany w 1781 roku.

Doskonałą okazją do zwiedzenia tego miejsca będzie weekend  14-15 lipiec kiedy to będzie demonstracja obozowiska batalionu brytyjskiej armii w strojach z epoki, między innymi: zwiedzanie blokhauzu, pokazy musztry, strzałów armatnich , pokaz potyczki wojennej. Idealna okazja na piknik oraz spotkanie z historią.

Adres:Lieu historique national de Coteau-du-Lac
308 A, Chemin du Fleuve
Coteau-du-Lac (Québec)

autor:Z. P. Wasilewski

foto: Z. P. Wasilewski